Қазіргі адамның өмірі күтпеген оқиғаларға толы. Кейде бір оқиға өмірдің бағытын өзгерте алатыны сонша, тіпті ең тайсалмайтын адам да таң қалады. Мұндай оқиғаларды болжау мүмкін емес, бірақ оларға дайын болу толығымен сіздің қолыңызда.
Форс-мажорлық жағдайларда тыныштықты сезінуге мүмкіндік беретін маңызды фактор сіздің құқықтарыңыз бен міндеттеріңізді білу болып табылады. Жұмыс орнында жарақат алу жағымсыз, содан кейін жұмыс берушімен сот ісін жүргізуге уақыт пен күш жұмсау керек болады. Сіз өзіңіздің қызметкеріңіздің қауіпсіздігі туралы ойлануыңыз керек.
Қызметкерді еңбек міндеттерін орындау кезінде жазатайым оқиғалардан міндетті сақтандыру туралы білім кәсіпкерлер үшін де, қызметкерлер үшін де өте маңызды. Егер сіз өз бизнесіңізді бастауды шешсеңіз, бұл білім сіз үшін пайдалы болады. Осы мәселені игеру арқылы қателер мен кез келген басқа форс-мажорлық жағдайлардың алдын алуға болады. Қазақстан Республикасының өмірді сақтандыру нарығындағы ең сенімді компаниялардың бірі «Halyk-Life» Сізге тиімді сақтандыру шартын жасауға көмектеседі.
Заңда не айтылады?
Қазақстандықтарға еңбек қауіпсіздігін Қазақстан Республикасының Конституциясы, Еңбек кодексі, «Қызметкерді еңбек (қызмет) міндеттерін орындау кезіндегі жазатайым оқиғалардан міндетті сақтандыру туралы» Заң, сондай-ақ бірқатар нормативтік құқықтық актілер қамтамасыз етеді.
Сонымен қатар Қазақстанда үш деңгейлі әлеуметтік қорғау жүйесі бар. Демек, жұмыс істеп жатқан қазақстандықтар өз бетінше көтере алмайтын жағдайға тап болса, оларды заң қорғайды.
Бірінші деңгей: мүгедектік және асыраушысынан айырылған жағдайда мемлекеттік жәрдемақы.
Екінші деңгей: мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорынан төленетін әлеуметтік төлемдер.
Үшінші деңгей: сақтандыру компанияларынан сақтандыру төлемдері.
Жұмыс берушінің қамқорлығы қандай?
Сіз қызметкеріңіздің сақтандырушысысыз. Қызметкерге сақтандыру компаниясымен келісім-шартты беруге міндетті тарап болып табыласыз. Сақтандырушы ретінде сізде бірқатар міндеттер бар:
Заңды мерзімде сақтандыру компаниясымен шарт жасасу керек. Сіздің қызметіңіз басталғаннан кейін келесі айдың 10-нан кешіктірмей. Мысалы сіз 2021 жылдың қазан айында жеке кәсіпкер ретінде тіркелдіңіз. Сіз сақтандыру компаниясымен 2021 жылдың 10 қарашасынан кешіктірмей шарт жасасуыңыз керек.
Сіз тек «Қызметкерді еңбек (қызметтік) міндеттерін орындау кезінде жазатайым оқиғалардан міндетті сақтандыру» сыныбы бойынша лицензиясы бар сақтандыру компаниясымен ғана шарт жасай аласыз.
Сақтандырушыны таңдауда еркінсіз. Ал сіз таңдаған компанияның сізбен келісім-шарт жасасудан бас тартуға құқығы жоқ.
Қызметкерлерді жазатайым оқиғалардан міндетті сақтандыру шарты болмағаны үшін айыппұл мөлшері айтарлықтай қомақты. Сіздің бизнесіңіздің ауқымына байланысты олар 160-тан 1000 АЕК-ке дейін жетуі мүмкін. 466 мың теңгеден 3 миллион теңгеге жуықтаған соманы құрайды.
Мәселен ірі өндіріс орнының бір қызметкері биіктен құлап, өмір бойына мүгедектік
Қызметкер нені білуі керек?
Сіздің жұмыс берушіңіз сақтандырушымен шарт жасасуға міндетті болған жағдайда сіз бенефициарсыз. Заң бойынша сіздің міндетіңіз жоқ, бірақ құқығыңыз бар. Сондықтан сіз мыналарға құқылысыз:
— сақтандыру төлемін алуға
— Сіздің жұмыс берушіңізден де, келісімшарт жасасқан сақтандырушыдан да міндетті сақтандыру шарттары туралы ақпаратты тегін алуға.
— Сақтандыру жағдайыңызды тергеуге қатысуға.
— Дауды шешу үшін сақтандыру омбудсманына (тәуелсіз жеке тұлға) хабарласуға.
Сіздің жұмыс берушіңіздің сақтандыру компаниясымен келісімшарты бар-жоғын білу өте маңызды, өйткені бұл болашақта сіз үшін маңызды болуы мүмкін.
Мәселен ірі өндіріс орнының бір қызметкері биіктен құлап, өмір бойына мүгедектік алады. Оның жұмыс берушісінің біздің компаниямен келісімшарты болған. Сондықтан «Халық-Life» бүгінде оған қызметкерді жазатайым жағдайдан міндетті сақтандыру шарты бойынша аннуитет төлейді. Бұл төлемдер зардап шегушіге өмір бойы беріледі.
Сонымен қатар компания медициналық көмекке байланысты барлық шығындарды өз мойнына алды.
Өкінішке қарай кейде өмірде асыраушысынан айырылуға әкелетін қайғылы оқиғалар орын алады. Қаншалықты жағымсыз болса да, қаржылық әл-ауқат туралы ойлау керек.
