Алматыда қыркүйек айына дейін жаңа инватакси қызметі пилоттық режимде іске қосылды. Қызметті қазірдің өзінде 130 мүгедектігі бар азамат пайдалануда.
Алматыда инватакси қызметіне қатысты күрделі мәселелер жетерлік болатын. Мүмкіндігі шектеулі тұрғындар жиі-жиі қызмет көрсетудің нашарлығына шағымданады: олардың өтініштері қабылданбайтын немесе көліктері істен шығып немесе барлық пайдаланушылар үшін көлік жеткіліксіз болатын кездер өте жиі кездесетін. Көктемде үш компания ұсынған бұл қызмет мүлдем жұмысын тоқтатты.
Мүгедектігі бар азаматтар мәселені көтеріп, дабыл қақты. Өйткені олар үшін арнайы көліктер қаланың бір жерінен екінші жеріне қауіпсіз жетуге болатын жалғыз көлік болатын. Ал қолжетімді балама қызметтер ыңғайсыз болды. Мұндай көліктер белгілі азаматтар тобына бейімделмеген болатын.
Бір ай бұрын Алматы әкімдігі жақсы жаңалық айтқан болатын. Қалада «Инватакси» қызметі қайта іске қосылды, дегенмен ол әлі де пилоттық режимде. Мамандар жүйені кем дегенде тағы бірнеше ай мұқият бақылауды көздеп отыр, сонда жобаның қаншалықты тиімді екендігі белгілі болады.
Сарапшылар инватаксидің жаңа тәсілі мен жұмыс істеу принципі туралы айтты.
Инватаксиге деген қажеттілік артып келеді
Алматы әкімдігі қазір қалада екі мыңнан астам тұрғын инватакси қызметін пайдаланатынын, оның 800-і балалар екенін атап өтті.
«Жыл сайын бұл қызметке деген қажеттілік артып келеді. Салыстыратын болсақ осыдан бірнеше жыл бұрын 1462 алматылық, оның ішінде 357 бала болса, олардың барлығына арнайы көлік қажет болса, өткен жылы бұл сан 1488 адамға, ал балалар саны 632-ге жеткен.
Басқармада Алматы қаласында инватакси қызметін ұйымдастыруға жыл басында жергілікті бюджеттен 762 миллион теңге бөлінгенін атап өтті. Шенеуніктер облыс бойынша сағатына 2700 теңгені есептеп бекіткен.
«Алматы қаласының Жұмыспен қамту және әлеуметтік бағдарламалар басқармасы мемлекеттік әлеуметтік тапсырыс аясында үкіметтік емес ұйымдар арасында бір автокөлік сағатына 2700 теңгені құрайтын инватакси қызметін сатып алу бойынша төрт тендер өткізіп, әлеуетті жеткізушілердің болмауына байланысты бұл сатып алу жарамсыз деп танылған» – дейді Алматы қаласы әкімдігі.
Одан кейін көрсетілетін қызметтердің сапасын арттыру мақсатында және әлеуетті жеткізушілердің болмауына байланысты, сондай-ақ төлемнің төмендігінен, машина сағатының құнына байланысты тариф арнайы көліктер үшін 4500 теңгеге, ал жеңіл көліктер үшін 3700 теңгеге дейін көтерілді. Осы мақсаттарға сәуір айында мемлекеттен қосымша 184 миллион теңге бөлінді. Нәтижесінде тасымалдау қызметіне 900 миллионнан астам қаржы бөлінді.
Баспасөз мәслихаты барысында Алматы қаласы Жұмыспен қамту және әлеуметтік бағдарламалар басқармасының басшысы Бауыржан Жаубасов күн сайын 130 мүгедектігі бар азамат жаңа таксилерді белсенді түрде пайдалануда екендігін айтты.
«Бүгінгі таңда қызметті 130 қызмет алушы сәтті пайдаланады. Олардың әрқайсысы нысанды толтырып, күніне екі рет жүру қызметін алады. Олар қайда барса да қозғалысқа шектеу жоқ: жаттығу залына немесе салонға, біз қадағаламаймыз. Бастысы тәулігіне екі сапардан аспауы тиіс» дейді Алматы қаласы Жұмыспен қамту және әлеуметтік бағдарламалар басқармасының басшысы Бауыржан Жаубасов.
100 көлікке дейін
Пилоттық жобаға қатысуға жалғыз ресейлік ірі компания ниет білдірген.
Сонымен қатар департамент «Инватакси» қызметін көрсетуге шілде айынан бастап жылдың соңына дейін 100 автокөлік (жабдықталған 32 автокөлік және 68 жеңіл машина, шығарылған жылы 2019 жылдан ерте емес) көлемінде мемлекеттік сатып алуды жариялады. Мемлекеттік сатып алу қорытындыларына сәйкес машиналары арнайы жабдықталған «Инватакси» қызметтеріне шарттар жасалды:
• Арбада жүретін мүгедектігі бар азаматтарға арналған 24 автокөлік;
• Арбада жүретін мүгедектігі бар балаларға арналған 24 көлік;
• Аутизммен ауыратын балаларға арналған 14 автокөлік;
• 18 жасқа дейінгі көру қабілеті нашар балаларға арналған 16 автокөлік;
• 18 жастан асқан көру қабілеті бұзылған адамдарға 22 автокөлік.
Қызметті кім пайдалана алады
• Алматыда инватакси қызметі бес санаттағы азаматтарға дәрігерлік-консультациялық комиссияның анықтамасы негізінде көрсетіледі:
• Арбада қозғалатын және тірек-қимыл аппараты бұзылған мүгедектігі бар азаматтарға;
• мүгедектігі бар адамдар арбасында қозғалатын және тірек-қимыл аппараты бұзылған мүгедектігі бар балаларға;
• Көру қабілеті бұзылған мүгедектігі бар азаматтар үшін;
• Көру қабілеті бұзылған мүгедектігі бар балаларға;
• Аутизм спектрінің бұзылуы (аутизм) бар мүгедектігі бар балаларға арналған.
Мүгедектігі бар азаматтардың «Инватакси» қызметін жоғары немесе орта арнаулы оқу орындарында жұмыс немесе оқу орнына, жергілікті өкілді және атқарушы органдарға, соттарға, прокуратураларға, әлеуметтік нысандарға, заң консультацияларына, әуежайларға, вокзалдарға баруға, автовокзалдар, сондай-ақ мәдени, ойын-сауық, спорттық іс-шараларға баруға және қатысуға пайдалана алады.
«Инватакси» жұмыс істейтін және оқитын мүгедектігі бар азаматтарға жұмыс немесе оқу кестесіне сәйкес бірінші кезекте ұсынылады. Басқалары өтініш беру ретімен беріледі. Бұл қызметті алу үшін міндетті түрде Алматы қаласында тіркелген азамат болуы керек.
Қалай өтініш беруге болады
Такси қызметіне өтініш телефон арқылы «Инватакси» қызметін ұсынатын ұйымға жоспарланған сапар күнінен бір күн бұрын беріледі.
«Диспетчер инватакси бағытын құрастыру кезінде өтініш беру уақытын түзетеді және оны жолаушымен келіседі. Инватакси тапсырыс берілген жерге инватаксидің келгені туралы хабарламадан кейін клиентті 20 минуттан аспайтын уақыт күтеді. Көрсетілген уақытта келмесе, тапсырыстың күші жойылып, өтінімнің күші жойылады» — дейді Алматы қаласы әкімдігі.
Қызметті алу үшін мүгедектігі бар азамат инватакси қызметін көрсететін ұйымға келесі құжаттарды тапсыруы қажет:
• Өтініш (кез келген нысанда);
• Жеке басты куәландыратын құжаттың көшірмесі;
• Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің міндетін атқарушының 2020 жылғы 30 қазандағы № ҚР ДСМ-175/2020 бұйрығымен бекітілген 026/у нысанындағы дәрігерлік-консультациялық комиссияның қорытындысы (№ 21579 нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде тіркелген);
• № 44 бұйрығымен бекітілген Медициналық-әлеуметтік сараптама жүргізу қағидаларына 13-қосымшаға сәйкес нысан бойынша мүгедектігі туралы анықтаманың көшірмесі.
Сондай-ақ «Инватакси» қызметін пайдалану үшін «Оңай» картасын алуға құжаттардың көшірмелері облыстық жұмыспен қамтуды үйлестіру және әлеуметтік бағдарламалар басқармаларында орналасқан көлік холдингінің филиалына тапсырылуы тиіс.
Қандай жағдайларда қызметтен бас тартуға болады
Алматы әкімдігі қандай жағдайда инватакси қызметінен бас тартуға болатынын айтты:
• Көрсетілетін қызметті алушы жұмыс немесе жоғары/орта арнаулы оқу орнында оқу орнына дейін инватакси қызметін көрсететін ұйымға кестені (еркін нысанда) ұсынбаған жағдайда;
• Көрсетілетін қызметті алушыдан жоспарланған сапар күнінен бір күн бұрын өтініш болмағанда, сапардың бағытын өзгерту кезінде мүгедектігі бар адам тапсырыстың белгіленген мерзіміне дейін бір сағаттан кешіктірмей телефон арқылы диспетчерге хабарлайды. Сапардың мекенжайын өзгерту инватаксидің жүру бағытымен үйлеспейтін болса, диспетчер мүгедектігі бар азаматақа өтініш мекенжайын өзгертуден бас тартады;
• Егер сапар қаладан тыс жерге жоспарланса, қызмет көрсетуден бас тартуға болады;
• Көрсетілетін қызметті алушының жанында инватакси қызметін төлеу үшін «Оңай» картасы болмаған жағдайда;
• Егер көрсетілетін қызметті алушы тарапынан жол жүру мекенжайы мен уақыты дұрыс көрсетілмесе.
«Қызмет алушыларға ыңғайлы және көбірек қамту үшін арнайы платформа іске қосылды. Сондай-ақ қызмет көрсетушілер үшін де есепшоттар ашылып, мүмкіндігі шектеулі жандарды пилоттық жобаға қосуға мүмкіндік берілді. Тәулігіне жасалатын сапарлар саны бойынша бұл жобада шектеу бар» — дейді Алматы қаласы әкімдігі.
Алматы қалалық Жұмыспен қамту және әлеуметтік бағдарламалар басқармасы басшысының орынбасары Қалибек Ақылбеков басқа көлік компанияларымен серіктестік мәселесі қарастырылып жатқанын айтты.
«Қала әкімдігі ҚР Еңбек министрлігіне инватакси қызметін көрсету ережелеріне өзгерістер енгізу туралы ұсыныстар жолдады. Бұл ережелерге өзгерістер енгізілген кезде такси агрегаторларымен тікелей жұмыс істеуге болады» – дейді Алматы қаласы Жұмыспен қамту және әлеуметтік бағдарламалар басқармасының басшысы Қалибек Ақылбеков,
Оңай және ыңғайлы қызмет
Алматылық Ілияс Фаткулиннің көру қабілеті нашар. Ілияс күнделікті инватакси қызметін пайдаланады. Оның айтуынша, бұған дейін бұрынғы қызметте қоңырау шалу кезінде қиындықтар болған: көлікке қоңырау шалу үшін алдын ала жазылу керек.
«Көлік кешігіп қалуы немесе мүлде келмеуі мүмкін. Егер сіз 10 рет тапсырыс берсеңіз, сапар тұрақты түрде бес рет жүзеге асырылмайтын. Бір күн бұрын тапсырыс беріп, келесі күні ғана көлік келетін. Сондықтан қарапайым таксиге қоңырау шалуға тура келетін еді. «Қазір жағдай біртіндеп жақсарып келеді, операторлар мен жүргізушілер әрқашан орнында, көліктер жаңа. Әрине күніне екі сапар жеткіліксіз, өйткені бұл менің қозғалысымның тек 30-40 пайызын ғана қамтамасыз етеді. Бірақ ең ыңғайлысы, қажет сәтте такси шақырып, олардың сізге келетінін не келмейтінін бақылап отырмаса да болады» — дейді Ілияс.
Шенеуніктер алматылықтар келесі сенім телефондарына хабарласып, инватакси жұмысына қатысты пікір, шағым немесе ұсыныс қалдыра алатынын атап өтті: 338 30 09, 338 30 06. Барлық түскен қоңыраулар апта сайын комиссиямен өңделіп, әрбір мәселе бойынша шешім қабылданады.
