Шығыс Қазақстан облысында сурдопедагогтар жетіспейді
Республиканың шығысында сурдопедагогтар, есту қабілеті бұзылған балаларға арналған мұғалімдер жеткіліксіз. Қалалар мен аудандарда бірнеше арнаулы мектепте бес маман жұмыс істейді. Бірақ жергілікті жоғары оқу орындарында бұл мамандыққа дайындық жоқ. Түзету орталықтары көрші облыстардан мамандар іздеп жатыр. Олар тіпті дефектологтарды сурдопедагог ретінде қайта даярлауға дайын.
Ресми мәлімет бойынша 30 мыңнан астам қазақстандық есту қабілетінен айырылған. Қауіпті аурулар балаларда жиі кездеседі. Осының барлығын ескере отырып, республика бойынша сурдопедагогтардың мұндай балаларды түсінуге және естуге қабілетті негізгі мамандардың тапшылығы өткір сезіледі. Профессор, психология ғылымдарының кандидаты Светлана Стельмах Шығыс Қазақстан облысында 5 сурдопедагог ғана бар екенін айтады. Олар бірден 7 мектеп пен 9 түзету орталығында жұмыс істейді. Ал мамандандырылған университеттер жалпы білім беретін мұғалімдерді — дефектологтарды дайындайды, ал сурдопедагогика — жеке мамандық болса да қалыс қалуда.
Светлана Стелмах, психология ғылымдарының кандидаты:
— Мамандар әрқашан жетіспейді. Өйткені, өкінішке орай, бізде мұндай үрдіс Қазақстанда ғана емес, жалпы әлемдік тенденцияда орын алып, мүмкіндігі шектеулі балалардың саны күн сайын артып келеді. Қазіргі уақытта есту қабілеті нашар балаларды оңалту әдістері жетілдірілуде. Онлайн сөздіктер мен сөйлеу көмекшілері бар. Дегенмен тұтастай алғанда мәселені тек техникалық жаңалықтармен шешу мүмкін емес.
Алты жасар Айша екі жылдай уақыт болды тіл қатпайды. Логопед Рауан Байчиновпен екі айлық курстан кейін қыз дыбыстарды қабылдап, сөзбен жеткізуді үйренді. Байчинов әдістемесі ономатопеядан жай сөйлемдер құрауға дейінгі кезеңді әдіске негізделген. Алайда мұндай мамандар санаулы ғана. Сондықтан шығыста сурдопедагогтарды даярлаудағы тәсілдерді қайта қарауға дайын. Жергілікті билік «сурдопедагог» мамандығын өңірлік жоғары оқу орындарында қажетті мамандықтар қатарына қосуды көздеп отыр.
Динара Шаухина, депутат. ШҚО білім басқармасының басшысы:
– Әрине біз университеттерімізбен жұмыс жасаймыз. Аймақтармен ғана емес, басқа қалалардағы жоғары оқу орындарымен де жағдай жасап, адамдарды осы мамандыққа баулуды қолға алудамыз. Павлодар облысындағы жоғары оқу орындарымен бірлескен оқыту әдістері талқыланды. Дефектологтарды сурдопедагогтарға қайта даярлау бағдарламалары әзірленуде. Депутаттар мен қоғам белсенділері тиісті министрліктерге сұраныстар дайындап жатыр. Бұл ретте Қазақстанда есту қабілеті бұзылған балаларды ерте анықтау және жедел емдеу жүйелерін жетілдіруге тырысуда. Астана, Алматы және Өскемен қалаларының ана мен бала орталықтарында кохлеарлық имплантация операцияларының саны артып келеді.
Жанна Хамитова, ШҚО Ана мен бала орталығының отоларинголог дәрігері: — 2019 жылы бір балаға, 2022 жылы үш балаға, 2023 жылы 20 балаға ота жасалды. Биыл 30 балаға ота жасау жоспарланса, оның 26-сына ота жасалып үлгерді. Статистика бойынша туылған мың балаға 1 есту қабілеті нашар бала келеді. Әрбір сәтті жасалған операция балалардың толыққанды өмір сүруіне мүмкіндік береді. Дегенмен операциядан кейін жедел қалпына келтіру қажет. Емдеудің 70% -ы осыған байланысты. Сондықтан кәсіби сурдопедагогтар өте қажет.
