Бір жылға жуық уақыт бұрын Қазақстанда азаматтарға қолдаудың барлық түрі қарастырылған Әлеуметтік кодекс қабылданған болатын. Осы уақыт ішінде елімізде әлеуметтік саясат қалай өзгерді?
Елімізде бір жылдан астам уақыт бойы цифрлық отбасылық карта жұмыс істейді. Енді қазақстандықтарға зейнетақы немесе жәрдемақы тағайындау үшін құзырлы органдардан өтудің қажеті жоқ дейді Еңбек министрлігі. Жүйенің өзі мұқтаж жандарға көмек көрсетеді.
Деректер базасында қазірдің өзінде 6 миллион азамат туралы мәліметтер жинақталған.
Айдар Қасенов, ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі Цифрландыруды дамыту департаментінің басшысы:
— Бұл цифрлық платформа мемлекеттік органдардың ақпараттық жүйесінен ақпаратты жинап, өңдейді, соның негізінде қазақстандықтардың әл-ауқатын, әлеуметтік саланың деңгейін анықтайды. Осылайша сол немесе басқа мемлекеттік қолдау шараларын қажет ететін азаматтар анықталады. Сандық отбасылық картаның жұмыс принципі өте қарапайым.
Әлеуетті алушыға 1414 нөмірінен қажетті қолдау шарасы туралы SMS хабарлама жіберіледі. Жыл басынан бері 290 миллиард теңгеге жуық мүгедектік және асыраушысынан айырылу бойынша жәрдемақылар мен әлеуметтік төлемдер төленді. Көп балалы отбасыларға 200 миллиард теңгеден сәл аз, зейнеткерлерге 1,5 триллион теңге, атаулы әлеуметтік көмек алушыларға 18 миллиард теңге бөлінді.
Жалпы бір жыл ішінде қазақстандықтарға әлеуметтік көмек көрсетуге бюджеттен 5 триллион теңгеден астам бөлінетін болады – бұл мемлекет қазынасы шығындарының бестен бір бөлігі дерлік.
Айгүл Әпенова, Ч. ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі Әлеуметтік көмек департаментінің сарапшысы:
— АӘК алушыларды жұмысқа орналасуға жәрдемдесудің белсенді түрлеріне тартамыз, яғни тұрақты жұмысқа немесе уақытша жұмысқа қабылдаймыз. Уақытша жұмыс – бұл қоғамдық жұмыс, әлеуметтік жұмыс орындары, жастар тәжірибесі және оқыту, қайта даярлау, қайта даярлау. АӘК мөлшері жан басына шаққандағы отбасының орташа табысына және кедейлік шегінің мөлшеріне байланысты. Мысалы отбасының жан басына шаққандағы орташа табысы бүгінде 40 мың болса, ал кедейлік шегі 30 мың болса, 10 мың айырмашылық АӘК мөлшері болады.
Өмір сүру құны тоқсан сайын қайта есептеледі, ол кедейлік шегі деп аталатын көрсеткішке байланысты. Айтпақшы тиісті министрлік хабарлағандай, АӘК алушылардың саны шамамен үштен біріне қысқарды.
Медет Қуатбеков, әлеуметтанушы:
— Біз алдымен ашық жүйе құруымыз керек. Екіншіден, түрлі мемлекеттік әлеуметтік бағдарламалар барлығына қолжетімді болуы керек. Үшіншіден, біз ерекше санаттағы азаматтарға арналған әлеуметтік қызметтерді кеңейтіп, дамытуымыз керек деп ойлаймын. Ал 2025 жылдан бастап елімізде арнаулы әлеуметтік қызмет көрсететін ұйымдарды лицензиялау енгізілмек. Бұл олардың сапасын жақсартады. Мұндай компаниялар үшін санитарлық, эпидемиологиялық және өрт қауіпсіздігі стандарттарын сақтау ғана емес, талаптардың тұтас сериясы әзірленетін болады. Оларда білікті мамандар, тиісті ғимараттар мен жабдықтар болуы керек.
