Алматыда инклюзивті ортаны дамыту тұжырымдамасы талқыланды
Алматы әкімі Ерболат Досаевтың төрағалығымен қаланың инклюзивті ортасын дамыту жөніндегі кеңестің ІІ отырысы өтті. «Инклюзивті Алматы» тұжырымдамасын әзірлеу, инклюзивті білім беруді дамыту, ерекше қажеттіліктері бар адамдарды әлеуметтік қамсыздандыру мәселелері қарастырылған.
Іс-шараға қала әкімінің мүмкіндігі шектеулі жандардың өмір сүру сапасын жақсарту, қамту, құқықтарын қорғау мәселелері жөніндегі штаттан тыс кеңесшісі, кеңес төрағасының орынбасары Қасиет Омарова, аудан әкімінің штаттан тыс кеңесшісі – Алматыдағы балалар істері жөніндегі уәкіл құқықтар Диана Ерлан, барлық санаттағы ерекше қажеттіліктері бар тұлғалардың мүддесін қорғайтын қоғамдық бірлестіктердің басшылары, қоғамдық кеңес мүшелері, мемлекеттік органдардың басшылары қатысты.
Жиынға қатысушылар алдында сөйлеген сөзінде қала әкімі инклюзивті орта құру әкімдік пен азаматтық қоғамды біріктіруші миссия екенін ерекше атап өтті.
«Бүгінгі біздің әрбір қадамымыз қаламыздың болашағын айқындайды, оның әрбір тұрғынына деген адалдық пен қамқорлықтың үлгісі болуы керек, бәріміз де осы мақсатқа жету жолында жаңа идеяларды енгізіп, өз бастамаларымызды қорғай беруіміз керек», — деді Ерболат Досаев.
Отырыс барысында облыс әкімінің инклюзивтік мәселелер жөніндегі штаттан тыс кеңесшісі Қасиет Омарова БҰҰ Конвенциясын іске асыру жөніндегі 2020-2025 жылдарға арналған Берлин іс-қимыл жоспарының тәжірибесі негізінде «Инклюзивті Алматы» бағдарламасының тұжырымдамасын әзірлеу туралы айтты.
Іске асыру тетіктері мен құралдары ретінде мемлекеттік қызмет пен азаматтық қоғам құрылымында арнайы ұйымдар – федералды, қалалық және аудандық деңгейдегі орталықтар құрылды.
«Біз департаменттерде оқытылған үйлестірушілерді тағайындай отырып, «Инклюзивті Алматы» тұжырымдамасын жүзеге асыру үшін жобалық кеңсе құруды, сондай-ақ кедергісіз құрылыс орталығы, құрылыс жөніндегі бөлім сияқты жаңа құрылымдарды, цифрлық инклюзия және т.б құруды ұсынамыз», — деді Қасиет Омарова.
Қала басшысы айтылған ұсыныстарды қолдап, «Инклюзивті Алматы» тұжырымдамасының іске асырылуын және осы бағыттағы барлық жұмыстарды бақылау үшін мемлекеттік тапсырыстарды орналастырудың жеке бюджеттік бағдарламасын әзірлеу мүмкіндігін қарастыруды тапсырды.
Кездесуде ерекше қажеттіліктері бар балалардың білім алу мүмкіндіктеріне тең қолжетімділігін қамтамасыз етуге ерекше назар аударылды.
Алматы қалалық білім басқармасының басшысы Сайран Сайфеденов мәлім еткендей, 2023/2024 оқу жылында балабақшалар мен мектептер, колледждерде 4663 бала инклюзивті біліммен қамтылған.
Сонымен қатар Алматы қаласы әкімінің тапсырмасы бойынша 21 жекеменшік ұйымда қосымша инклюзивті білім беруге мемлекеттік білім беру тапсырысы жүзеге асырылуда. Оң нәтиже көрсеткен бұл тәжірибе алдағы уақытта да жалғасын таппақ.
«Алғаш рет ерекше қажеттіліктері бар 650 бала қосымша біліммен қамтылды, біз осы салада жұмыс істейтін үкіметтік емес ұйымдарды шақыруға және арнайы балаларды қосымша біліммен қамтуға қажетті мемлекеттік тапсырыстарды беруге дайынбыз. Бұл мәселеде білікті кадрларды іріктеу маңызды, оны дайындауға біз бюджеттен қаражат бөлуге де дайынбыз», — деді қала басшысы.
Кездесуде сондай-ақ ерекше қажеттіліктері бар азаматтардың өмір сүру сапасын жақсарту және әлеуметтік қолдау мәселелері талқыланды. Жұмыспен қамту және әлеуметтік бағдарламалар басқармасының басшысы Бауыржан Жаубасовтың айтуынша, ағымдағы жылдың соңына дейін Алматының әр ауданында басқарманың ведомстволық бағынысты ұйымдары негізінде ерте араласу қызметі құрылады. Бұл жұмысты үйлестіру үшін комиссия құрылды, оның құрамына білім, денсаулық сақтау, жұмыспен қамту және әлеуметтік бағдарламалар басқармаларының өкілдері кірді.
Қала әкімінің тапсырмасы бойынша 288 адамды 1,3 млрд теңгеге жеке инновациялық қымбат техникалық оңалту құралдарымен қамтамасыз ету жұмыстары жалғасуда. Ұтқырлықты арттыру үшін биыл жекеменшік таксилер саны 100 автокөлікке дейін ұлғайтылды. Шығармашылық қабілеттерін дамыту және әлеуметтену мақсатында биылғы жылы «Әлеуметтік интеграция орталығы» ашылды. Санаторлық-курорттық ұйымдардың тізімі екі есеге ұлғайтылып, жұмыспен қамту жұмыстары жалғасуда.
15 мың нысанды паспорттау жүргізілуде. Қабылданған «МСАК бірыңғай стандарты» бағдарламасы физикалық, ақпараттық және цифрлық қолжетімділікті қамтамасыз етуді көздейді. Алайда бұрын салынған әлеуметтік нысандар бұл талаптарға сай бола бермейді. Осыған орай Ерболат Досаев сәулет және қала құрылысы бөлімінің басшысына кеңес мүшелерімен бірлесіп, даму ережелеріне нормаларды енгізу жөнінде ұсыныстар енгізуді тапсырды.
Жиында қоғам қайраткерлері де өз ұсыныстарын білдірді. Атап айтқанда инклюзивті білім беру саласының сарапшысы Әлия Архарова ведомствоаралық өзара іс-қимылды күшейтіп, педагогикалық ұжымның әлеуетін күшейту қажеттігін атап өтті. «Ерекше балалар ата-аналарының одағы» РҚБ басқарма төрайымы Рауан Сағадиева кәсіптер академиясын құру – енгізу мәселесін көтерді.
Бұл орын мүмкіндігі шектеулі балаларды тәрбиелеп отырған ата-аналар қосымша білім ала алатын немесе түзету педагогикасы бойынша қайта даярлаудан өтетін белсенді орталық болмақ.
«Жан» мүгедектігі бар азаматтар құқықтарын қорғау жөніндегі Азия қоғамының төрағасы Ілияс Фаткулин көру қабілеті бұзылған балаларға цифрлық дағдыларды үйрету бойынша пилоттық жобаны ұсынды. «Кәсіби әлеуметтік қызметкерлердің ұлттық альянсы» филиалының жетекшісі Жанар Әбдіқалықова, “Қайрат Иманалиев атындағы мүгедектігі бар азаматтар құқықтарын қорғау комиссиясы» қоғамдық бірлестігінің төрайымы Гүлмира Бурашева мүгедектігі бар азаматтардың барлығын тарту туралы ұсыныс айтты.
Өз кезегінде Алматы қалалық мүгедектігі бар азаматтар қоғамының төрағасы Ұлан Іңкәрбеков кеңестің мыңдаған азаматтарға қолжетімді ортамен қамтамасыз ету мәселелері шешілетін әкімдік пен ҮЕҰ арасындағы тиімді диалог алаңына айналғанын баса айтты.
Отырыс нәтижесінде Алматы қаласының инклюзивті ортасын одан әрі дамыту бойынша құрылымдық бөлімшелерге ұсыныстар әзірленді. Қала басшысы «Инклюзивті Алматы» тұжырымдамасын әзірлеу үшін кеңес мүшелерімен өзара іс-қимылды жалғастыруды тапсырды.
