Now Reading
Инклюзия отбасыдан басталады: ерекше қажеттіліктері бар балаларды тәрбиелеп отырған ата-аналарға қолдау көрсету неге маңызды?
Inva.kz информационный портал социальных новостей Казахстана. Инва кз > Новости > Инклюзия отбасыдан басталады: ерекше қажеттіліктері бар балаларды тәрбиелеп отырған ата-аналарға қолдау көрсету неге маңызды?

Инклюзия отбасыдан басталады: ерекше қажеттіліктері бар балаларды тәрбиелеп отырған ата-аналарға қолдау көрсету неге маңызды?

Ерекше қажеттіліктері бар балаларды тәрбиелеп отырған отбасылар күн сайын қаржылық қиындықтардан эмоционалдық күйзелуге дейін әртүрлі қиындықтарға тап болады. Сұхбатында «Мама про» қоғамдық қорының тең құрылтайшысы Айжан Әлжанова ұйымның мұндай отбасыларды қалай қолдайтыны, ата-аналарға қандай мемлекеттік қолдау шаралары бар екені туралы айтып берді, сонымен қатар олардың өміріне қатысты қалыптасқан стереотиптерді жоққа шығарды.

 

— Сіздердің қоғамдық қорларыңыздың негізгі мақсаты не және ерекше қажеттіліктері бар балаларды тәрбиелеп отырған отбасыларға қандай қызмет көрсетеді?

 

— «Мама про» қоғамдық қоры ерекше қажеттіліктері бар балалары бар отбасыларға олардың өмір сүру сапасын жақсартуға көмек көрсетуді мақсат етеді. Ерекше баланың жақын ортасын қолдау және мүмкіндіктерін кеңейту оның әл-ауқатына тікелей әсер етеді деп есептейміз. Осыған байланысты біз балалар бөлмесі бар тренинг орталығын ұсынамыз, онда ата-аналар, сондай-ақ ерекше балалардың бауырлары психологиялық қолдау ала алады және кәсіпкерліктің негіздерін үйренеді. Сонымен қатар, біз олардың жобаларын қалыптастыруда одан әрі қолдауды қамтамасыз етеміз.

 

— Қазақстандағы мүгедектігі бар балалы аналардың басты қиындықтары қандай?

 

— Отбасында мүгедектігі бар баланың пайда болуы оның барлық мүшелеріне айтарлықтай шектеулер әкелетінін көпшілік түсіне бермейді. Әдетте, көптеген аналар ерекше қажеттіліктері бар баласына күтім жасау қажеттілігіне байланысты толық уақытты жұмыс істеу мүмкіндігін жоғалтады. Мұндай жағдайларда декреттік демалыс мерзімі орта есеппен алты жылды құрайды, бұл кезеңде әйел кәсіби дағдыларын және өзін көрсету мүмкіндігін жоғалтады. Ол өзіне деген сенімді жоғалтып, әлеуметтік ортасын қысқартып, сыртқы көмек пен ресурстарға тәуелді болуы мүмкін.

 

Ерекше қажеттіліктері бар балаларды оңалтудың құны өте жоғары және зерттеулер оларды оқыту қарапайым балаларды оқытудан кемінде үш есе қымбатқа түсетінін көрсетеді. Мұндай баланың дүниеге келуі отбасының қаржылық әл-ауқатына айтарлықтай нұқсан келтіреді: бір жағынан, бұл оңалтуға үлкен шығындарды білдіреді, ал екінші жағынан, ата-аналардың бірі еңбек нарығынан тыс қалады. Бұл ата-аналардың ғана емес, сонымен қатар олардың қолдауды қажет ететін басқа балаларының да психоэмоционалдық жағдайына қатты әсер етеді. Сондықтан біз ерекше қажеттіліктері бар балалар отбасыларының мүмкіндіктерін жақсарту мақсатында өз қорымызды аштық.

 

— Ерекше балаларды тәрбиелеп отырған ата-аналарға қоғам қалай қарайды деп ойлайсыз? Соңғы жылдары бұл көзқарас өзгерді ме?

 

— Ерекше қажеттіліктері бар балаларды тәрбиелеп отырған ата-аналарға қоғамның көзқарасы бірте-бірте өзгеруде. Бірақ бұл бәрібір аймаққа, мәдени ерекшеліктерге және қоғамдағы хабардарлық деңгейіне байланысты. Соңғы жылдары біз ашық және инклюзивті тәсілдерге тенденцияны байқадық, дегенмен көптеген ата-аналар әлі де біржақтылық пен түсінбеушілікке байланысты әртүрлі қиындықтарға кезігуде.

 

Бүгінгі таңда қоғамдық қабылдаудағы өзгерістерді байқауға болады: ерекше қажеттіліктері бар балалардың ата-аналарын қолдауға бағытталған түрлі бағдарламалар мен іс-шаралардың саны артып келеді. Ата-аналарға балаларын бейімдеуге ғана емес, сонымен бірге қоғамда инклюзивтіліктің маңыздылығын түсінуге көмектесуге арналған білім беру және әлеуметтік бастамалар жиі пайда болады. Ерекше қажеттіліктері бар балалардың құқықтарын қорғауға бағытталған заңнамадағы өзгерістер де олардың қоғамда қабылдану деңгейін арттыруға ықпал етеді.

 

Айта кетерлігі, бұрын ата-аналар балаларын тану үшін жан аямай күресуге мәжбүр болса, қоғамда надандық, тіпті теріс көзқарас жиі байқалды. Бүгінгі таңда коммерциялық емес ұйымдардың, бұқаралық ақпарат құралдарының және әлеуметтік платформалардың белсенді жұмысының арқасында ерекше қажеттіліктері бар балалар мен олардың отбасылары туралы тақырыптар жиі талқылануда. Бұл адамдарға мүгедектіктің әртүрлі түрлерін қабылдауға көмектеседі.

Прогресс айқын болғанымен, қоғамда стереотиптер мен ақпараттың жетіспеушілігі сақталып, кейде мұндай отбасылардың оқшаулануына әкеледі. Бұл, әсіресе, «табысты ата-ана» әрқашан «жоғарғыда» болуы және кез-келген қиындықты жеңуі керек деген идеалдандырылған үміттер мен стереотиптерге тап болатын ата-аналарға қатысты.

 

Ерекше қажеттіліктері бар балалардың ата-аналары сапалы білім мен әлеуметтік қолдауға қол жеткізуде жиі қиындықтарға тап болады. Ірі қалаларда жағдай жақсарып келе жатқанымен, алыс аудандарда түсініспеушілік пен кемсітушілік әлі де кездеседі.

 

Қоғам барған сайын сезімтал және жанашыр болып келеді, бірақ толық инклюзияға қол жеткізу үшін білім беру жүйесін жақсарту, құқықтық қолдау және мәдени хабардарлықты арттыру бойынша күш-жігерді жалғастыру қажет. Қоғамдық пікірді өзгерту уақытты қажет ететін процесс, бірақ бұл жолдағы маңызды қадамдар қазірдің өзінде байқалуда.

 

— Елімізде ерекше қажеттіліктері бар балаларды тәрбиелеп отырған аналарға мемлекеттік қолдаудың түрлі нысандары жүзеге асырылуда. Бұл шаралар отбасыларға мұндай балаларды күту мен тәрбиелеуге байланысты қиындықтарды жеңуге көмектесуге, сондай-ақ қажетті қызметтер мен жеңілдіктерге қол жеткізуге бағытталған.

 

Ата-аналар да баланың мүгедектік дәрежесін және оның медициналық-әлеуметтік қызметтерге қажеттілігін анықтауға көмектесетін медициналық-әлеуметтік сараптаманы қоса алғанда, әлеуметтік қызметтерді пайдалана алады.

 

Дегенмен, бұл оң өзгерістерге қарамастан, проблемалар да бар. Мысалы, барлық отбасылар қажетті медициналық және психологиялық көмекті уақтылы ала алмайды, сонымен қатар білім беру ұйымдарын одан әрі бейімдеу және мүгедектігі бар балаларға неғұрлым қолжетімді жағдай жасау қажет.

 

Жалпы, Қазақстанда ерекше қажеттіліктері бар балалы аналарды мемлекеттік қолдау шаралары дамып, жетілдіріліп келеді. Ерекше қажеттіліктері бар балалардың аналары мен әкелері арасындағы жұмыссыздықты азайтуға ынталандыратын жұмыспен қамтудың мемлекеттік бағдарламалары бар. Дегенмен, ерекше балалардың ата-аналары еңбек заңнамасында неғұрлым жеңіл шарттарды талап ететінін түсіну керек.

 

— Бизнестің ерекше қажеттіліктері бар балаларды тәрбиелеп отырған отбасыларға көмектесетін көптеген жолдары бар. Мысалы, ірі компаниялар мұндай балалардың ата-аналары үшін икемді жұмыс тәртібін ұсына алады, дені сау бауырлар үшін білім гранттарын қаржыландырады және ерекше қажеттіліктері бар балалардың ата-аналары үшін бизнес-тәлімгер бола алады. Біз ерекше қажеттіліктері бар балалары бар отбасыларды оқытуға және психологиялық қолдауға гранттар беретін әртүрлі компаниялармен ынтымақтасамыз.

 

— Мен 21 жасымда Даун синдромымен ауыратын қыздың анасы болдым, ал достарым Гүлсім Семенова, Әсия Тикеева сынды аналарға айналды. Уақыт өтіп, қыздарымыз есейген сайын біз өзіміздің жұмысымызды жүзеге асыру туралы ойлана бастадық және бәріміз бірдей қиындықтарға тап болдық деген қорытындыға келдік. Ұзақ уақыт декреттік демалыстан кейін толық жұмыс істей алмадық және дағдыларымыз жетіспеді. Бізге балаларымыздан ажырамай өсетін, жұмыс істейтін және қолдау алатын кеңістік қажет болды. Осылайша, біз өзімізге және басқа аналарға балалармен қатар жұмыс істеу және даму мүмкіндігін беру үшін балалар бөлмесі бар оқу орталығы идеясын әзірледік, бұл бақылаудың жоқтығы қорқынышын болдырмайды.

 

— Висконсин университетінің зерттеуіне сәйкес, ерекше қажеттіліктері бар балалардың аналары ұрыс аймағындағы әскери қызметкерлермен салыстырғанда стресс деңгейін бастан кешіреді. Бұл балаға үнемі күтім жасау қажеттілігіне байланысты, бұл созылмалы күйзеліске және эмоционалды сарқылуға әкеледі.

 

Ерекше қажеттіліктері бар балаға күтім жасау күнделікті жұмыс емес, нағыз эмоционалдық ауыртпалық. Тұрақты алаңдаушылық, үнемі байланыста болу, қамқорлық, емдеу мен бейімделуді ұйымдастыру қажеттілігі — мұның бәрі созылмалы күйзеліске, күйіп қалуға және жалғыздық сезіміне әкелуі мүмкін. Ата-аналар, әсіресе аналар, жиі оқшауланған сезінеді және қолдау үшін қайда жүгінетінін білмейді.

 

Мұндай жағдайларда олардың өз тәжірибелерімен жалғыз қалмауы өте маңызды.

Психологиялық қолдау ата-аналарға қиындықтарды жеңуге ғана емес, сонымен қатар күнделікті өмірде қуанышқа күш табуға көмектеседі. Жақын жерде балаңыз бен өзіңізге күтім жасаудың маңыздылығын түсінетін кәсіби маманның болуы эмоционалды қалпына келтіруге, денсаулықты жақсартуға және отбасындағы үйлесімділікке мүмкіндік береді.

 

Психолог сізге қиын күндерді жеңу, жағымсыз эмоциялардан арылу, өзіңіздің әл-ауқатыңызға қамқорлық жасау және стрессті басқарудың салауатты әдістерін жақсарту дағдыларын дамытуға көмектеседі. Бұл жол эмоционалды тепе-теңдікке, өмір сүру сапасын жақсартуға және жақын адамдармен қарым-қатынасты нығайтуға әкеледі.

 

— Ерекше балалары бар отбасыларға қатысты қандай стереотиптерді немесе қате түсініктерді жиі жоққа шығаруға тура келеді?

 

— Мұндай отбасылар туралы теріске шығаруды қажет ететін бірнеше жалпы стереотиптер бар. Біріншіден, ерекше қажеттіліктері бар балалары бар барлық отбасылар үнемі бақытсыздық жағдайында емес — олардың қиындықтарына қарамастан, көпшілігі бір-бірінен қолдау мен бақыт табады. Екіншіден, аутизммен ауыратын балаларға дұрыс көмек көрсетілсе, бақытты және табысты болуы мүмкін. Мұндай балалардың аналары «құрбан» ретінде әрекет етеді деген миф те жалған: олардың көпшілігі таңғажайып төзімділікті көрсетеді және балалармен бірге дамиды.

 

Қолдау өте маңызды болғанымен, ата-ана қиындықтарды жалғыз жеңуі керек деген қате түсінік бар. Ерекше қажеттіліктері бар балалардың барлығы «қиын жағдайлар» санатына жатпайды, олардың көпшілігі қарапайым мектептер мен қоғамға бейімделе алады; Ақырында, баланың бұзылулары үшін ата-ананы кінәлауға болмайды, өйткені бұл жағдайлардың себептері әртүрлі және әрқашан олардың әрекеттеріне байланысты емес.

 

Бұл стереотиптер тек отбасының өмірін қиындатады, сондықтан қоғамдық пікірді өзгерту және мұндай отбасылардың табысты болуы және олардың балаларының қоғамның толыққанды мүшесі бола алатынын көрсету маңызды.

 

— Қорыңыздың бастамалары мен жобаларының қайсысын ең табысты деп санайсыз және олар сіз қолдайтын отбасылардың өміріне қалай әсер етті?

 

— Бізде көптеген маңызды жобалар бар, мен соңғы жылдардағы ең маңыздыларын атап өтейін. Мысалы, ерекше қажеттіліктері бар балалардың аға-әпкелеріне қолдау көрсететін бауырлар курсы. Бұл олардың тәжірибелері бірегей емес және көпшілікке ортақ екенін түсінуге көмектеседі. Бұл бағдарлама олардың маңыздылығын сезінуге мүмкіндік береді, әлеуетін дамытады, өзін-өзі бағалауды нығайтады және диагноздан қорықпауға үйретеді, сондай-ақ олардың күшті жақтарын тауып, ерекше бауырлары үшін сенімді тірек болуға үйретеді.

 

Сондай-ақ ағайындыларға арналған көшбасшылық курсы бар, онда түлектер кәсіби мамандардың қолдауымен көшбасшылық қабілеттерін дамытады. Өткен жылы Алматы мен Астанадан 20 ағайынды бала осы курстан өтіп, олардың көпшілігі болашаққа нақты стратегия құра алды.

 

Сонымен қатар, біз ата-аналарға психологиялық қолдау көрсету курстарын ұсынып, балаларға тегін тіс емдеуін ұйымдастырамыз, соның арқасында 100-ден астам балаға 20 миллион теңгеден астам көмек көрсетілді.

 

Кәсіпкерлік негіздеріне арналған флагмандық курстарымыз да ерекше балалы аналарға өз бизнесін дамытуға көмектеседі. Біз сондай-ақ ана-кәсіпкерлерге қосымша семинарлар, тәлімгерлік және коучинг бағдарламалары арқылы қолдау көрсетеміз, бұл олардың кірістерін кем дегенде 50% арттыруға мүмкіндік береді.

 

 

0
Tags :
No More Posts
Юр чат Invakz 
The service is currently unavailable, please try again later.
Menu
Delete last 20 messages
Make moderator
Remove from moderators
Blocking
Delete messages
Shadow ban
No connectionUnable to establish a connection to the server. Please try again later.
Oops, something went wrong. Try again later.
Connecting...