Тыныбек Құдабаев – бокстан ерекше балалар жаттықтырушы, КСРО спорт шебері. Тәлімгерлік қызметін 1985 жылы бастап, күні бүгінге дейін жалғастыруда. Соңғы 6 жылда ол аутизм және Даун синдромы бар балалармен айналысады. Ол неліктен мұндай қиын қызмет түрін таңдағанын және «ерекше» балаларды ынталандыруға не көмектесетінін айтты.
Тыныбек Құдабаев өзі салған залда балаларды жаттықтырады. Мұнда барлығы нағыз спортшыларға арналғандай жабдықталған құрал-жабдықтар бар, бокс қаптары және жеңіске деген керемет ұмтылыс та бар. Болашақта Тыныбек Құдабаев өз күшімен душ бөлмесін, киім ауыстыратын бөлмені және белсенді ойындарға арналған алаңды жабдықтауды жоспарлап отыр.
— 1985 жылдан бері шәкірт тәрбиелеп келемін. Неліктен мен боксты таңдадым? Жауабы қарапайым — мен жастық шағымды Рудныйдың ең бұзақыларға толы аудандарының бірінде өткіздім. Сол кезде жан-жағымдағы адамдар маған спортпен айналысуға кеңес берді, өзін-өзі қорғау ешқашан артық болмайды дейтін», — деді Тыныбек.
Ер азамат әскери борышын өтеп жүріп спортты тастамаған. Кезінде ол ең үздік чемпиондық кубоктарды иеленді: ҚазКСР чемпионы (Қапшағай, 1981), КСРО Кубогының қатысушысы (Грозный, 1986). Ол әртүрлі ұлттық құрамаларға шақырылған, бірақ спортшы туған жерінде қалды.
Спортшы жақында ғана ерекше балалармен жұмыс істей бастады.
— 2018 жылы маған болашақ тәрбиеленушімнің ата-анасы хабарласты. Олар оны секцияға апарғанын, бірақ сәтсіз тәжірибе болғанын айтқан. Олардың үйіне бірінші рет барғанымда: бала өте арық, қысылып өсіп келеді екен. Мен оны дамыта бастадым. Алғашында жаттығу өте қиын болды, тіпті бұл ісімнен бас тартамын деп ойладым», — дейді спикер.
Бірақ мотивация мен тілек өз жемісін берді — жаттықтырушы өте ұяң баладан кәсіби дәрежедегі спортшыны жасай алды. 6 жыл ішінде оқушы әдіс-тәсілдерді үйреніп, қажетті дағдыларды меңгерді, тіпті сәлемдесу мен тақпақтарды да үйренді.
— Қазіргі таңда үш шәкірт тәрбиелеп жатырмын. Әрқайсысымен жеке жұмыс жасаймын, бірақ бүгін эксперимент ретінде екі оқушыны шақырдым. Алдағы уақытта балаларды жұптастырып, бірлескен жаттығулар өткізуді жоспарлап отырмын», — деді Тыныбек.
Мұндай балалармен жұмыс істеу әдісі ерекше. Мұнда массаж техникасы мен спорттық техниканы оқытуды қамтитын тұтас кешен қолданылады. Сабақ барысында оқушылар тақпақтарды, сөз тіркестерін, сәлемдесулерді үйренеді. Вестибулярлық аппаратты жаттықтыруға да баса назар аударылады. Тыныбек Құдабаев бейімделген дене тәрбиесінің негіздері бойынша арнайы дайындықтан, сондай-ақ массаж курстарынан өткен.
— Біздің жаттығуымыз оңай. Регламент бойынша 45 минут кетеді, бірақ кейде көбірек жаттығамыз. Мен оларға адамдармен тіл табысуды, қол алысуды, амандасуды, құшақтасуды үйретемін. Одан кейін жалпы дене шынықтыру жаттығулары басталады: оқушылар секіреді, велосипедпен жүреді, жүгіреді. Ең бастысы, жаттығу процесі, мұнда соққылар мен техниканы жаттықтырамыз», — дейді спикер.
Әңгімелесу барысында студенттер гантельмен бірнеше түрлі жаттығуларды жасап үлгерді, оларды орындап қана қоймай, санауды да айтты — бұл да жаттығу, бірақ бұл ойлау процесіне арналған.
— Мен нәтижеден мотивация аламын. Алла Тағала бізге мүмкіндік берді, мен де осылай қолымнан келгенімше үлес қосқым келеді. Мен әркіммен жеке жұмыс жасаймын, олармен жұмыс жасасаң, мұндай балалардың басқалардан еш айырмашылығы жоқ екенін дәлелдегім келеді. Бүгінде нәтиже барын көріп, дұрыс бағытта келе жатқанымды түсінемін», — дейді Тыныбек.
Спортшы балалардың ата-аналары да жетістіктері туралы айтады. Олар үшін балаларының көз алдында оң жаққа өзгеріп, жетістіктерге жетіп жатқанын көру екі есе әсерлі.
«Мемлекет осы мәселеге назар аударғанын қалаймын». Аутизммен ауыратын балалар көбейіп барады, бұл кең таралған және біз оған көз жұмып қарай алмаймыз. Біз әртүрлі орталықтарға барып, әртүрлі мұғалімдерге жүгіндік. Аутизмді тек түзетуге болады, оны емдеу мүмкін емес, барлық мамандар мұндай балаларды қабылдауға асығар емес. Тыныбек Төлегенұлы сынды балаларды баптап қана қоймай, соларға жанын салып, нағыз күрескерлерді тәрбиелеп жатқан азаматтарға мың алғыс. Бұл туралы бұрын білмегеніміз өкінішті», — деді балалардың бірінің анасы өз эмоцияларымен бөлісті.
Жаттықтырушының болашаққа жоспары зор: Тыныбек Құдабаев топтарды кеңейтіп, бірлескен жаттығулар өткізіп, өз спортшыларымен кәсіби, халықаралық деңгейге көтерілгісі келеді.
