Қазақстанда 7-20-25 ипотекалық бағдарламасын аяқтау мерзімі әлі анықталған жоқ. Отандық банктер халыққа несие беруді триллион шегіне жеткенше жалғастыра береді. Бұл туралы «Қазақстанның тұрақтылық қоры» хабарлады.
«Баспана Хит» бағдарламасына келетін болсақ, бұл бағдарлама тек осы жылдың соңына дейін жұмыс істейді. «7-20-25» бағдарламасы нарықта әлі күнге дейін сақталуда «7-20-25» бағдарламасы бойынша үш жыл ішінде 325 миллиард теңге жұмсалды. 27 мыңнан астам қазақстандық отбасы жаңа ғимараттардан баспана сатып алды. Бұған дейін оның бір триллион теңгеге бекітілген лимиті 2022 жылдың соңына дейін жетеді деп күткен еді. Бірақ «Қазақстанның тұрақтылық қоры» хабарланғандай, үдеріс болжам жасағаннан баяу жүруде. Сондықтан танымал ипотекалық өнім нарықта әлі де сақталады.
«Баспана Хит» аясында берілген несиелердің жалпы сомасы 500 миллиард теңгеге жетті, 54 мыңнан астам отбасы баспана сатып алды. Сарапшылардың болжамынша, 600 миллиардтық лимит осы жылдың соңына дейін толығымен игеріледі. Сонда бағдарлама біртіндеп аяқталады.
«Қазақстанның тұрақтылық қоры» «Баспана Хит» бағдарламасы екінші жылжымайтын мүлік нарығында қол жетімді ипотека ұсыну міндетін орындағанын атап өтті. Кейбір отандық банктер өз клиенттеріне несиелеудің ұқсас шарттарын әзірлеп үлгерді. Сондықтан мемлекет бұдан әрі осы сегментті ынталандырудың қажеті жоқ деп атап өтті Қор.
дИпотека нарығында қандай өзгерістер болады?
«Баспана Хит» пен 7-20-25 бағдарламаларын мемлекеттік қаржыландырудың аяқталуы ипотека нарығында оң өзгерістерге әкеледі, — дейді қаржы сарапшысы Арман Бейсембаев. Оның болжамына сәйкес, елдегі жылжымайтын мүлік бағасы 20% -ға дейін құлдырап кетуі мүмкін.
Ипотекалық несиелеу көлеміне келетін болсақ, көрсеткіштер төмендеуі мүмкін, бірақ бұл да жақсы жағдай, дейді сарапшы. Оның пікірінше қазір нарық арзан несиелерге толып кетті, ал жылжымайтын мүлік бағасының өсуі шындыққа сәйкес келмейді. Енді отандық банктер өз өнімдерін белсенді түрде жарнамалайтын болады, бірақ олар сөзсіз қымбатырақ болады. Егер Ұлттық Банктің базалық мөлшерлемесі 9% деңгейінде қалса, онда нарық заңдарына сәйкес ЕДБ ипотека мөлшерлемесі кем дегенде 12-13% құрауы керек, деп атап көрсетеді сарапшы.
Арман Бейсембаев, қаржы сарапшысы: — Қарыз алушыларға қойылатын талаптар да күшейеді. Егер бұған дейін банктер берген үкіметтің ақшасы болса, енді бұл банктердің өз ақшалары беріле бастайды. Олар әр қарыз алушының төлем қабілеттілігін мұқият қарастырады. Менің ойымша, ипотека нарығындағы бәсекелестік те күшейеді. Көптеген қаржы институттары клиенттерді тарту шарттарын қайта қарауға кіріседі. Ипотекада кейде тіпті 0,5% -дық айырмашылық шешуші рөл атқарады.
Үшінші елдерден цемент импортына тыйым салу
25 мамырда ЕАЭО мемлекеттерін қоспағанда, үшінші елдерден цементтің жекелеген түрлерін әкелуге алты айлық тыйым күшіне енеді. Нарыққа қатысушылар мұндай шешімнің екі негізгі себебін атайды: отандық өндірушілерді қолдау және сәйкестік сертификаттарын қолдан жасаудың жиілеуімен күрес. Ұқсас тыйым 2020 жылы алты айға енгізілгенін ескеріңіз.
Қазақстандық цемент және бетон өндірушілер қауымдастығының атқарушы директоры Ербол Ақымбаевтың айтуынша, бұл тыйымның ел экономикасына әсері айтарлықтай сезілді. Отандық кәсіпорындар өткен жылы цементтің рекордтық көлемін өндірді — шамамен 11 миллион тонна. Екі миллион тонна шетелге сатылды. Салық түсімдері 5,5 миллиард теңгеге өсті. Өнеркәсіп биыл да осындай нәтиже күтеді. Сонымен қатар Қазақстанда цемент тапшылығы болмайды, деді Ақымбаев. Оның айтуынша, өндіріс өсімі жыл басынан бері байқалады. Елдегі 15 зауыттың әлеуетті қуаты ішкі нарықтың қажеттілігінен екі есе артық.
Бұған дейін құрылыс индустриясының өкілдері қазақстандық цементтің қымбаттауы туралы айтқан болатын. Дәл осы сұрақты біз Ербол Ақымбаевқа қойдық.
QazCem цемент және бетон өндірушілер қауымдастығының директоры Ербол Ақымбаев: — 2020 жылы теміржол тарифі 48% -ға, электр энергиясын өндіруге арналған тариф — 27% -ға өсті. Цемент құнындағы электр энергиясы 30% дейін өзгеруі мүмкін. Бағаның қатты көтерілуінің артында объективті факторлар бар, бірақ бұл факторларға қарамастан цементтің бағасы онша көтерілмеді. KazNIISA мәліметтері бойынша, соңғы 14 айда цемент 4% қымбаттады, бұл өз кезегінде инфляция деңгейінен төмен.
АҚШ-та еңбек нарығы қалпына келе бастады
АҚШ-та бір апта ішінде жұмыссыздық бойынша жәрдемақы алуға берілген өтініштер саны 34 мыңға азайды. Бұл туралы Еңбек министрлігінің есебінде айтылады. Барлығы осы уақыт аралығында азаматтардан 440 мыңнан астам өтініш келіп түсті. Бұл коронавирус пандемиясы басталғаннан бергі ең төменгі көрсеткіш болып табылады.
Бүгінде 3 миллион 750 мың американдық жұмыссыздық бойынша жәрдемақы алады. Сарапшылардың пікірінше, АҚШ-тағы еңбек нарығы мемлекеттік қолдау шаралары, сондай-ақ вакцинацияның жоғары қарқынының арқасында қалпына келеді.
АҚШ тұрғындарының медициналық қызметтерге қосымша шығындары ұлғаюда
Әрбір американдық үшін атмосфераның ластануы жылына 2500 долларды құрап отыр. Экологиялық проблемаларға байланысты елдің бір тұрғынының қосымша медициналық қызметтерге шығындары осылай өседі.
Мұндай зерттеулер АҚШ-та жүргізілді. Ғалымдар АҚШ-тағы бұл шығындардың жылына шамамен 820 миллиард долларды құрайтынын анықтады. Табиғи ресурстарды қорғау жөніндегі кеңес сонымен қатар атмосфераға зиянды заттар жыл сайын 107 мыңға жуық адамның мезгілсіз өліміне әкеліп соқтырады деп хабарлайды.
