Ағымдағы жыл басында 437 мыңнан астам науқас күндізгі және тәулік бойы жұмыс жасайтын стационарларда оңалту емінен өтті. Әлеуметтік медициналық сақтандыру қорының баспасөз қызметі амбулаториялық деңгейде 1,5 миллионға жуық оңалту қызметі көрсетілгенін хабарлайды.
Әлеуметтік медициналық сақтандыру қорында атап өткендей, электронды міндетті медициналық сақтандыру жүйесінің арқасында биыл оңалтуды қаржыландыру 2019 жылмен салыстырғанда 9 есеге — 55,8 миллиард теңгеге дейін өскен. Қор 4 ай ішінде 14 миллиард теңгеден астам сомаға оңалту қызметтерін төлеуді жүзеге асырған. Медициналық оңалтудың маңыздылығын асыра бағалау мүмкін емес. Жарақат алғаннан және ауыр сырқаттардан кейін адамға әдеттегі өмір салтына оралу, жоғалған қабілеттерді қалпына келтіру қажет. Көбіне адамдар емдеудің бұл кезеңдерін елеусіз қалдырады, оны қымбат және қол жетімді емес деп қателеседі. Әлеуметтік медициналық сақтандыру қоры міндетті медициналық сақтандыру жүйесінде кімге медициналық оңалту көрсетіліп жатқанын және оны қалай өту керектігін айтты.
Медициналық оңалтуға кімдер құқылы?
Науқас медициналық оңалтуды бірнеше жағдайда ала алады:
— негізгі немесе созылмалы ауруды емдеу кезінде;
— өткір жағдайдан кейін;
— хирургиялық операциялардан кейін;
— жарақат алғаннан кейін;
— өмірін шектейтін жағдайларда.
Медициналық оңалту қандай жағдайларда тегін?
Келесі жағдайларда оңалту шараларын тегін алуға болады:
— ақысыз медициналық көмектің кепілдендірілген көлемі шеңберінде (медициналық көмектің кепілдендірілген көлемі);
— негізгі ауруды емдеу кезінде, сондай-ақ туберкулезбен ауыратын науқастарға; — міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесіне сәйкес (МӘМС);
— аурулардың халықаралық классификациясы бойынша аурулар тізіміне сәйкес (https://mkb-10.com/).
Алғаш рет оңалтудан өту үшін қайда бару керек?
1. Медициналық көмектің кез-келген түрін алу үшін, оңалту қызметінен өту үшін тіркелген жеріндегі емханадағы учаскелік дәрігерге хабарласу қажет.
2. Емдеуші дәрігер консультация алу үшін сізді оңалту дәрігеріне немесе көпсалалы топқа жібереді.
3. Олар аурудың ағымын ескере отырып, өтініш берушінің жағдайын зерттейді, жоспарланған оңалтудың қажеттілігі мен тиімділігін бағалайды, алғашқы оңалту диагнозын қалыптастырады, қалпына келтіру жоспарын, курстың ұзақтығын және т.б. анықтайды. Бұл функционалдылық, мүгедектік және денсаулық сақтаудың халықаралық классификациясы (ICF) критерийлері негізінде жүзеге асырылады.
4. Амбулаториялық, стационарлық жағдайларда, үйде және санаторлық-курорттық ұйымдарда емделу үшін тиімділігі бар оңалту курсын тағайындау.
Сонымен қатар жоспарлы тәртіпте пациент ауруханаға «Госпитализация бюросы» порталы арқылы тіркеледі.
Медициналық оңалтуға қарсы көрсеткіштер:
— көп қан жоғалту;
— фебрильді немесе субфебрильді температура;
— жедел инфекциялық аурулар;
— жедел остеомиелит;
— терең тамыр тромбозы;
— жүрек жетімсіздігі;
— басталу кезеңіндегі эпилепсия;
— анамнезді қатерлі ісік, туберкулез, қант диабеті, тиреотоксикоз, бауырдың функционалды жетіспеушілігі, ұйқы безі, III дәрежелі, жеке тұлғаның дезоциализациясы бар психикалық ауру, эмоциялар мен жүріс-тұрыс бұзылыстары, терінің іріңді және жұқпалы аурулары, анемия 2-3 градус, дистрофия 3 градус …
Тізімде көрсетілген белгілердің біреуінің немесе бірнешеуінің болуы оңалтудан бас тартудың себебі болып табылады. Науқасты оңалту оның бастамасымен немесе дәрігердің ұсынысы бойынша тоқтатылуы мүмкін, мысалы егер науқастың жағдайы нашарлаған болса немесе негізгі немесе қатар жүретін аурудың асқынуы пайда болса.
Медициналық реабилитация үш кезеңді қамтиды: біріншісі аурудың өткір кезеңінде, хирургиялық көмектен өткен, жарақат алған науқастарға арналған. Ол ауруханалардың құрылымдық бөлімшелерінде жүзеге асырылады. Егер пациент ауруханаға жатуды қажет етпесе, медициналық көмек көрсетіп, негізгі ауруды емдеуді аяқтағаннан кейін, ол оңалтудың екінші немесе үшінші кезеңіне жіберіледі.
Оңалтудың екінші кезеңі мамандандырылған бөлімдерде немесе республикалық денсаулық сақтау ұйымдарының базасында, мамандандырылған оңалту орталықтарында, көпсалалы ауруханаларда өтеді. Оны аурудың басталуынан бастап тоғыз ай ішінде жүргізу ұсынылады. Курстың ұзақтығы және оның жиілігі нозологияға, науқастың жағдайының ауырлығына және басқа факторларға байланысты.
Үшінші кезеңдегі медициналық оңалту амбулаториялық-емханалық ұйымдарда, күндізгі және тәулік бойғы стационарларда, оңалту орталықтарында, санаторий-курорттық ұйымдарда, үйдегі ауруханаларда, сонымен қатар қашықтықтан жүзеге асырылады. Курстың жылдамдығы мен ұзақтығы оң динамиканы сақтай отырып, жеке-жеке анықталады.
Коронавирустан соң оңалтудан өтуге бола ма?
Коронавирустық инфекциядан және орташа ауырлықтағы пневмониядан айыққан қазақстандықтар, азаматтардың үйде немесе ауруханада емделуіне қарамастан ауыр және экстремалды ауыр, әлеуметтік медициналық сақтандыру қорының есебінен оңалту курсынан өтуі мүмкін. Медициналық оңалтуға жолдама аурухананың немесе емхананың көп салалы тобының қорытындысы негізінде оңалту терапевтінің қатысуымен беріледі. Көрсеткіштерді бағалаудың негізгі критерийлері: тыныс алу функциясы (қанығу деңгейі, КТ/рентгендік мәліметтердің өзгеруі), күнделікті өмірге қабілеттілік (Бартель индексі).
Оңалту қызметін кім көрсетеді?
Әлеуметтік медициналық сақтандыру қоры халық үшін оңалтудың қол жетімділігін арттыру бойынша белсенді жұмыс жүргізуде. Егер 2019 жылы бұл қызметті 64 медициналық ұйым көрсеткен болса, 2020 жылы олардың саны 559-ға жетті. Ал 2021 жылы 613 ұйым, оның ішінде емханалар, ауруханалар, жеке медициналық орталықтар, оңалту және спорттық-сауықтыру кешендері, оңалту — санаторий-кешендері, емдеу және әлеуметтік мекемелер, қоғамдық қорлар, сауықтыру кешендері. Медициналық оңалту қызметін 10 аймаққа шоғырланған 16 санаторий ұсынады. Шипажайлардың көбі Қарағанды (4), Жамбыл (3) және Алматы (2) облыстарында.
Қордың белгілі бір қызметтерді жеткізушілерінің тізімін Қордың fms.kz ресми сайтында «Науқас үшін» — «Емхана таңдау» бөлімінен көруге болады.
Міндетті медициналық сақтандыруда медициналық оңалтуды қаржыландыру
2021 жылы оңалтуды қаржыландыру 2019 жылмен салыстырғанда 55,8 миллиард теңгеге дейін 9 есеге өсті. 2021 жылдың 4 айының қорытындылары бойынша Қор науқастарға 14,1 млрд. теңгеге 1,5 миллионға жуық амбулаториялық медициналық оңалту қызметін көрсетті. 250,5 мыңнан астам қызмет тәулік бойғы стационарларда және стационарды алмастыратын жағдайларда — 186,9 мыңнан астам қызмет көрсетілді.
Аймақтар бойынша медициналық оңалту қызметтерінің көп бөлігі Шығыс Қазақстан облысында, Алматы, Нұр-Сұлтан, Ақтөбе және Жамбыл облыстарында көрсетілген.
