Қазақстанда бейімделген дене шынықтыру және спорт бойынша мамандардың тапшылығы байқалуда, деп хабарлайды «Хабар 24» тілшісі. Осыған байланысты бөлімдер ерекше қажеттіліктері бар адамдардың аз ғана бөлігін қамтиды. Жас спортшылардың ата-аналарының айтуынша, мемлекеттік үйірмелер қатаң іріктеу жүргізеді және барлық балаларды қабылдамайды.
Жұлынның бифидасы-бұл диагнозды Алтынай Қазбековаға туған кезде қойған. Қазір ол 10 жаста. Қыз мектепке барады және спортпен белсенді айналысады. Табандылығының арқасында ол әртүрлі жарыстарда жүлделі орындарға ие. Алтынай секцияның келуімен көптеген жаңа достар тапқанын және өмірде мақсат тапқанын айтады.
Алтынай Қазбекова, Нұр-Сұлтан қаласының тұрғыны:
— Мен арбада заманауи спорттық билермен және бочча ойынымен айналысамын-бұл ішіне құм салынған доп лақтыру. Қызыл, көк шарлар және орталық ақ доп бар. Биде мен вальс, фристайл және хип-хоп билеймін. Мен сондай-ақ үлкен тенниске жазылдым. Бұл маған күш береді және бұлшықеттерімді күшейтеді.
Әдетте, ата-аналардың өздері бейімделген спортты дамытуға мүдделі. Олардың көбі тіпті бейінді оқытудан өтіп, толыққанды жаттықтырушылар болды. Әйтпесе, мамандар жетіспейді дейді олар. Сонымен қатар, олардың бастамасы бойынша олар тіпті қоғамдық қор құрып, елдің 16 облысында спорт секцияларын ашты.
Жұлдыз Тұрғынбек, жаттықтырушы:
— Бейімделген спорт ерекше қажеттіліктері бар адамдар үшін өте маңызды. Жаттығулардың арқасында балалар отырықшы өмір салтына байланысты қайталама асқынулармен күресе алады. Дене белсенділігі сенсорлық интеграцияға ықпал етеді, үйлестіру мен бұлшықет жұмысын дамытады, әлеуметтік дағдыларды игеруге көмектеседі. Балалар ашық, шыдамды, көпшіл және достар табады.
Секциялар қазіргі уақытта демеушілік қаражат есебінен жұмыс істейді. Сонда ғана 700 баланы қамту мүмкіндігі бар, ал олардың елімізде 150 мыңы бар. Сондықтан спортпен шұғылдануға барлығы бірдей қол жеткізе бермейді, дейді қоғамдық қордың директоры. Нұргүл Ульжекованың айтуынша, мемлекеттік спорт секциялары қатаң іріктеу жүргізеді және тіпті медициналық қарсы көрсетілімдері болмаса да, менталдық бұзылулары бар балаларды қабылдамайды.
Нұргүл Ульжекова, қоғамдық қордың директоры:
— Диагноз бойынша да белгілі бір іріктеу бар. Арбаға арналған спорт клубтарына аутизммен ауыратын балалар санаулы ғана қабылданады. Олар заңнамада біз аутизмі бар балалармен жұмыс жасауымыз керек деп жазылмаған дейді. Аутизм және психикалық бұзылыстар бар балалар санаты, Даун синдромы, ақыл – ой кемістігі-оларда проблемалардың үлкен қабаты бар. Барлық жаттықтырушылар олармен жұмыс істеуге мүдделі емес. Себебі мұндай балалардың барлығы бірдей жақсы спорттық нәтиже көрсете алмайды. Ал бұл жаттықтырушыларға жалақысын көтеруге көмектеспейді. Сондықтан олардың мұндай балалармен жұмыс істеуге ынтасы жоқ.
Бұл ретте бейінді ведомствода ата-аналардың наразылығы айтылмай отыр. Мәдениет және спорт министрлігі диагноздарға ешқандай шектеулер жоқ дейді. Бейінді ведомствода мемлекеттік секцияларға баратын балалардың жеке статистикасын жүргізбейді. Алайда, ерекше қажеттіліктері бар 700 мың адамның тек 30% — ы спортпен айналысатыны белгілі.
Мұхамеджан Бекназаров, ҚР Мәдениет және спорт министрлігі спорт және дене шынықтыру істері Комитеті басқармасының басшысы:
— Жергілікті атқарушы органдар нашар жұмыс істеуде. Жаттықтырушылар жоқ, мамандар жоқ. Осыған байланысты ата-аналардың өздері бірдеңе ойлап табады, қор ашады. Өткен жолы біз мемлекеттік орган неге осы бағыт бойынша дамумен айналыспайтынын, неге көптеген қорлар бізге жүгінетінін айтқан болатынбыз. Біз мемлекеттен барлық жағдайды жасадық дейміз. Сіз өзіңіздің қорыңыздан әр балаға өтініш бере аласыз. Дені сау 10 спортшыдан гөрі, екеуі мүгедектігі бар жан болған жақсы. Бұл қаржы жағынан бірдей. Мемлекеттік шарттар бар.
Бейінді ведомствода кадр тапшылығы мәселесін 2025 жылға дейін шешуге уәде беріліп отыр. Олар осы уақытқа дейін инклюзивті секциялар жаттықтырушыларының жалақысы екі есе артады деп сендіреді. Ал «жол картасы» бойынша ерекше қажеттіліктері бар адамдар үшін 600-ге жуық спорт нысаны салынады.
