Біздің мемлекетімізде мүгедектігі бар жандарға салық шегерімдерін алуға құқылы, көптеген мемлекеттік баждар мен бюджетке төленетін төлемдерден босатылған. Алайда заңның қыр-сырын бәрі бірдей біле бермейді. Мүмкіндігі шектеулі жандарға жәрдемақы тағайындаудың толықтай шарттарын Шығыс Қазақстан облысы бойынша Мемлекеттік кірістер департаментінен білуді жөн көрдік. Толық ақпарат біздің материалда.
Мәтінді оқуға ыңғайлы болу үшін біз материалды бірнеше тақырыптық бөліктерге бөлдік. Олардың әрқайсысында жеңілдіктердің мәнін қысқаша тұжырымдап, заңнамаға сілтеме жасауға тырысты. Назар аударыңыз, барлық жағдайларда мүгедектігі бар жандар — жеке тұлғалар (кәсіпкерлер емес) қарастырылды. Бұл туралы бізге Шығыс Қазақстан облысы бойынша Мемлекеттік кірістер департаментінен хабарлады.
МӘМС
Жеңілдіктің мәні: мүгедектігі бар жандар үшін міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыруға (МӘМС) жарналарды мемлекет төлейді. Демек, мүгедектігі бар қызметкерлердің табысынан міндетті медициналық сақтандыруға аударымдар ұсталмайды.
Кімге жарамды: мүгедектігі бар адамдар тобына және мүгедектік туралы анықтаманың әрекет ету мерзіміне қарамастан.
Сонымен қатар, мемлекет мүгедектігі бар баланы немесе бала кезінен бірінші топтағы мүгедектігі бар баланы бағып отырған жұмыс істемейтін азаматтарға міндетті медициналық сақтандыруға жарна төлейді. Бұл ретте мүгедектігі бар балалардың жұмыс істейтін ата-аналары (қамқоршылары) міндетті медициналық сақтандыру жарналарын төлеуден босатылмайды.
Заңнамаға сілтеме: «Міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру туралы» Қазақстан Республикасы Заңының 26 және 27-баптары.
Алымдар
Салық органдары, жергілікті атқарушы органдар және өзге де уәкілетті мемлекеттік органдар алатын бюджетке төленетін біржолғы төлемдер алымдар болып табылады:
тіркеу әрекеттері;
рұқсаттарды немесе олардың телнұсқаларын беру жөніндегі іс-шаралар.
Тіркеу жарнасы
Жеңілдіктің мәні: мүгедектігі бар жандар жылжымалы мүлік кепілін, кеменің немесе жасалып жатқан кеменің ипотекасын мемлекеттік тіркеу кезінде алым төлеуден босатылады.
Кімге құқығы бар: барлық топтағы мүгедектігі бар жандар, сондай-ақ мүгедектігі бар баланың ата-анасының бірі, мүгедектігі бар бала.
Заңнамаға сілтеме: Қазақстан Республикасы Салық кодексінің 553-бабының 3-тармағы.
Соттардағы мемлекеттік баж
Жеңілдіктің мәні: мүгедектігі бар жандар барлық істер мен құжаттар бойынша соттарда мемлекеттік баж төлеуден босатылады.
Кімге құқығы бар: барлық топтағы мүгедектер, сондай-ақ мүгедек баланың ата-анасының бірі, мүгедектігі бар бала.
Заңнамаға сілтеме: Қазақстан Республикасы Салық кодексінің 616-бабының 13-тармақшасы.
Нотариаттық іс-әрекеттер үшін мемлекеттік баж
Жеңілдіктің мәні: барлық нотариаттық іс-әрекеттер үшін мемлекеттік бажды төлеуден босату.
Кімге құқығы бар: барлық топтағы мүгедектігі бар жандар, сондай-ақ мүгедектігі бар баланың ата-анасының бірі, мүгедектігі бар бала.
Заңнамаға сілтеме: Қазақстан Республикасы Салық кодексінің 617-бабының 4-тармағы.
Азаматтық хал актілерін тіркеу үшін мемлекеттік баж
Жеңілдіктің мәні: растайтын құжаттарды ұсынған кезде азаматтық хал актілерін тіркеу үшін мемлекеттік бажды төлеуден босату.
Кімге құқығы бар: барлық топтағы мүгедектігі бар жандар, сондай-ақ мүгедектігі бар баланың ата-анасының бірі, мүгедектігі бар бала.
Заңнамаға сілтеме: Қазақстан Республикасы Салық кодексінің 618-бабының 1-тармағы.
Зияткерлік меншікті қорғау үшін мемлекеттік баж
Жеңілдіктің мәні: зияткерлік меншік саласындағы уәкілетті мемлекеттік органның заңдық маңызы бар әрекеттерді жасаған кезде мемлекеттік бажды төлеуден босату.
Кімнің құқығы бар: қарттар мен мүгедектігі бар жандарға арналған жалпы медициналық-әлеуметтік мекемелерде тұратын мүгедектігі бар жандар, сондай-ақ барлық топтағы мүгедектігі бар жандар, мүгедектігі бар баланың ата-анасының бірі, мүгедектігі бар бала.
Заңнамаға сілтеме: Қазақстан Республикасы Салық кодексінің 620-бабының 1 және 5-тармақшалары.
Басқа әрекеттер үшін мемлекеттік баж
Жеңілдіктің мәні:
Қазақстан Республикасы азаматтарының паспорттары мен жеке куәліктерін, сондай-ақ шетел азаматының Қазақстан Республикасында тұруға ықтиярхаттарын және азаматтығы жоқ адамның куәліктерін беру кезінде мемлекеттік баж салығын төлеуден босату;
ұлғайтылған сұраныстағы мемлекеттік тіркеу нөмірлік белгілерін беруді қоспағанда, автомобильге, автомобильге тіркемеге, механикалық көлік құралдарына мемлекеттік тіркеу нөмірін беру кезінде мемлекеттік баж салығын төлеуден босату.
Кімге құқығы бар: барлық топтағы мүгедектігі бар жандарға сондай-ақ мүгедектігі бар баланың ата-анасының бірі, мүгедектігі бар бала.
Заңнамаға сілтеме: Қазақстан Республикасы Салық кодексінің 622-бабының 4 және 5-тармақшалары.
Жарналар
Міндетті зейнетақы жарналары (МЗЖ)
Жеңілдіктің мәні: бірінші және екінші топтағы мүгедектігі бар жандар, егер мүгедектік мерзімсіз белгіленген болса, Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына міндетті зейнетақы жарналарын төлеуден босатылады.
Міндетті зейнетақы жарналарын төлеуден (МЗЖ) босатылмайды:
үшінші топтағы мүгедектігі бар жандар;
белгілі бір мерзімге берілген анықтамасы бар мүгедектігі бар жандар;
мүгедектігі бар балалардың ата-аналары (қамқоршылары, асырап алушылары).
Яғни, аталған санаттардың табыстарынан МЗЖ 10 пайыз мөлшерлемесі бойынша есептеледі және төленеді.
Заңнамаға сілтеме: «Қазақстан Республикасында зейнетақымен қамсыздандыру туралы» Қазақстан Республикасы Заңының 24-бабының 2-тармағы.
Салықтарды төлеу
Жеке табыс салығы
Жеңілдіктің мәні: мүгедектігі бар жандар жеке табыс салығын төлеуден босатылмайды, алайда олар бір күнтізбелік жылда 882 АЕК мөлшерінде стандартты салық шегерімін қолдануға құқылы (2022 жылы бұл 2 701 566 теңге).
Жәрдемақы алу үшін қызметкер растайтын құжаттарды қоса бере отырып, бухгалтерияға стандартты шегерімге өтініш беруі керек.
Кімнің құқығы бар: бірінші, екінші және үшінші топтағы мүгедектігі бар жандар, сондай-ақ мүгедектігі бар бала 18 жасқа толғанға дейін оның ата-анасының бірі, қорғаншылары, қамқоршылары немесе ата-анасының біреуі (қамқоршылары, қорғаншылары) өмірінде бала кезінен мүгедектігі бар деп танылған адамның.
Заңнамаға сілтеме: Қазақстан Республикасы Салық кодексінің 342 және 346-баптары.
Көлік салығы
Жеңілдіктің мәні: мүгедектігі бар жандардың меншігіндегі моторлы кресло-арбалар мен автокөліктер үшін көлік салығын төлеуден босатылады — әрқайсысы бір көлік құралы (оларға қатысты тіркеу әрекеттері жүргізілген қозғалтқыш көлемі 4000 текше сантиметрден асатын автокөлікті қоспағанда) 2013 жылғы 31 желтоқсаннан кейін уәкілетті мемлекеттік органда). Көлік құралдарына салықты есептеу үшін салық кезеңі 1 қаңтардан 31 желтоқсанға дейінгі күнтізбелік жыл болып табылады.
Кім құқылы: Барлық топтағы мүгедектігі бар жандар.
Заңнамаға сілтеме: Қазақстан Республикасы Салық кодексінің 490-бабы.
Жеке мүлік салығы
Жеңілдіктің мәні: 1500 еселенген АЕК шегінде мүгедектігі бар жандар мүлік салығын төлеуден босатылады:
тұрғын үй қоры, оның ішінде оған бекітілген ғимараттар мен құрылыстар алып жатқан жер учаскелерінде;
іргелес жер учаскелері;
жеке шаруашылық (қосалқы) шаруашылығы, бағбандық және саяжай құрылысы үшін берілген жер учаскелері, оның ішінде құрылыстар алып жатқан жер учаскелері;
гараждар алып жатқан жер.
Кімнің құқығы бар: барлық топтағы мүгедектер, сондай-ақ мүгедектігі бар баланың ата-анасының бірі, мүгедектігі бар бала.
Заңнамаға сілтеме: Қазақстан Республикасы Салық кодексінің 526-бабы.
Және соңында…
Шығысқазақстандықтар жиі сұрақ қояды – қандай да бір жолмен салық мәселелері бойынша жедел түсініктеме алуға бола ма? Алдағы мүлікке, жерге және көлікке салынатын салықтардың сомасын қайдан және қалай білуге болады? Көбінесе біз жеке тұлғалар туралы айтып отырмыз (кәсіпкерлер емес).
Шығыс Қазақстан облысы бойынша Мемлекеттік кірістер департаментінде бізге @»SalyqBot» сілтемесінде (немесе тікелей https://t.me/ сілтемесі арқылы) халыққа жедел көмек көрсетуге арналған чат-бот жұмыс істейтіні айтылды.»).
«E-salyq-Azamat» мобильді қосымшасы азаматтарға дайын реквизиттер бойынша мүлік, жер және көлік салығын бір уақытта төлей отырып, алдағы соманы білуге мүмкіндік береді. Сондай-ақ мемлекеттік қызметтерді үйден шықпай-ақ алуға болады.
