Әлеуметтік кодекс жобасында зейнетақы жүйесінің тиімділігін арттыру бойынша жаңа шаралар кешені қарастырылған. Соның бірі – 2023 жылдан 2027 жылға дейін жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналарын кезең-кезеңімен енгізу.
Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі түсіндіргендей, бұл жаңалық лайықты демалысқа шыққан азаматтарға жинақталған жүйеден қосымша зейнетақы төлемдерін алуға мүмкіндік береді.
Министрлік бүгінде Қазақстанда базалық және ынтымақты зейнетақыларды, сондай-ақ БЖЗҚ зейнетақы төлемін (қызметкердің зейнетақы жинақтары есебінен қалыптастырылатын) қамтитын көп деңгейлі зейнетақы жүйесі қалыптасқанын атап өтті.
Бұл ретте зейнетақының ынтымақты бөлігі жыл сайын азаяды, өйткені оны тағайындау кезінде 1998 жылғы 1 қаңтарға дейін, яғни жинақтаушы жүйе енгізілгенге дейін ғана жұмыс өтілі есепке алынады. Ал қызметкердің өзінің БЖЗҚ-ға аударған жарнасының 10 пайызы тиісті зейнетақымен қамтамасыз ету үшін жеткіліксіз.Еңбек министрлігі
Еңбек министрлігі әлемдік тәжірибеде зейнетақымен қамтамасыз етуде жұмыс берушіге маңызды рөл бөлінгенін атап өтті. Мысалы, Малайзияда жұмыскер табысының 23% – ынан жұмыс берушілер зейнетақы қорына 12%, қызметкер – 11%; Австралияда 9,5% – ын тек жұмыс беруші төлейді; Беларусьте – 29%, оның ішінде жұмыс беруші – 28%; Германияда-18,6%, оның ішінде жұмыс беруші-9,3% төлейді.
Қазақстанда міндетті зейнетақы жарналарын кезең-кезеңімен енгізу халықты зейнетақымен қамтамасыз ету жауапкершілігін мемлекет, жұмыс беруші және жұмысшы арасында бөлуге мүмкіндік береді, сондай-ақ жоғалған табыстың барабар зейнетақы төлемдерімен ауыстырылуын қамтамасыз етеді.
Сонымен қатар, министрлік кәсіпкерлік субъектілерінің мүдделерін ескере отырып, COVID-19-дан кейінгі кезеңде жұмыс берушілерге жүктемені азайту мақсатында Әлеуметтік кодекс жобасында бес жыл ішінде міндетті зейнетақы жарналарын кезең-кезеңімен енгізу көзделгенін атап өтті.
Бұл шара 1975 жылдан кейін туған, зейнетақысы тікелей зейнетақы жарналарына байланысты болатын қазақстандықтарды қолдауға бағытталған. Олардың зейнетақысы үш құрамдас бөліктен тұрады: мемлекеттен алынатын базалық зейнетақы, олардың БЖЗҚ жарналары есебінен жинақталатын және шартты түрде жұмыс берушілер жарналары есебінен, деп түсіндірді министрлік.
Шартты түрде қаржыландырылатын құрамдас бөлікке жинақтаушы (шегерімдер мерзімі және олардың жалпы көлемі бекітілген) және бірлескен және бірнеше (алынған қаражат жүйеге 1975 жылдан кейін туған және зейнеткерлік жасқа жеткен жүйеге қатысушыларға зейнетақы төлеуге бағытталатын) зейнетақы жүйелерінің артықшылықтарын қамтиды.
