Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2023 жылғы 23 мамырдағы бұйрығымен өтініш берушінің материалдық жағдайын зерттеу нәтижелері бойынша мемлекеттік атаулы әлеуметтік көмекке (АӘК) қажеттілігін анықтау критерийлері бекітілді.
АӘК қажеттілігін анықтау критерийлері:
• жан басына шаққандағы орташа табысы кедейлік шегінен аспайтын, республикада тұрақты тұратын қандас, босқын, шетелдік азаматтығы жоқ, Қазақстан Республикасының азаматтығының болуы;
• АӘК тағайындау және төлеу қағидаларының 7-тармағында көзделген Мансап орталығының немесе кент, ауыл, ауылдық округ әкімінің растаған мәліметтерінің болуы;
• өтініш берушінің қаржылық жағдайын тексеру нәтижелері бойынша дайындалған АӘК-ті учаскелік комиссияға беру қажеттілігі туралы қорытындының болуы.
Осылайша Орталық немесе әкім өтінішті қабылдау кезінде «электрондық үкімет» шлюзі арқылы мемлекеттік органдардың және ұйымдардың тиісті ақпараттық жүйелеріне мынадай ақпаратты алу үшін өтінім жасайды:
• өтініш берушінің жеке басын куәландыратын құжат;
• кандастардың жағдайы туралы;
• босқын мәртебесі туралы;
• шетелдіктің мәртебесі туралы;
• азаматтығы жоқ адамның мәртебесі туралы;
• отбасының әрбір мүшесінің тұрақты немесе уақытша тұрғылықты жері бойынша тіркелгені туралы;
• жәрдемақылар беру жөніндегі уәкілетті ұйымдағы банктік деректемелер туралы;
• мүгедектікті белгілеу туралы;
• баланың тууын (қайтыс болуын) тіркеу туралы;
• қорғаншылықты (қамқоршылықты) белгілеу туралы;
• бала асырап алу туралы;
• Қазақстан Республикасынан тыс жерде некені тіркеу жағдайларын қоспағанда, неке қиюды (бұзуды) тіркеу туралы;
• оқу орнында оқу фактісі туралы – асырауындағылар 18 бен 23 жас аралығында және күндізгі бөлімде оқитын болса;
• кірістер бойынша (еңбекақы, әлеуметтік төлемдер, кәсіпкерлік қызметтен, жылжымайтын немесе жылжымалы мүлікті жалға беруден, жылжымайтын және жылжымалы мүлікті сатудан түсетін кірістер);
• жеке кәсіпкер мәртебесі туралы;
• өтініш берушіде және оның отбасы мүшелерінде атаулы әлеуметтік көмекті тағайындау, төлеу немесе тағайындау туралы өтініш беру фактісі бар ма;
• жеке қосалқы шаруашылықтардың болуы туралы;
• жұмыспен қамтуға жәрдемдесудің белсенді шараларына тартылған еңбекке қабілетті отбасы мүшелерінің еңбек қызметі туралы (бар болса);
• жұмыспен қамтуға жәрдемдесудің белсенді шараларына тартылған отбасының еңбекке қабілетті мүшелерінің білімі, біліктілігі, арнайы білімінің немесе кәсіптік даярлығының болуы (бар болса) туралы;
• атаулы әлеуметтік көмек тағайындауға өтініш берген тоқсанның алдындағы қатарынан үш ай ішінде алимент өндіру туралы немесе олар бойынша берешектің болуы туралы;
• өтініш берушінің отбасы мүшелерінің бас бостандығынан айыру немесе мәжбүрлеп емдеу орындарында болуы туралы;
• тұрғын үйдің, үй-жайдың болуы туралы;
• жеке тұрғын үй құрылысына арналған жер учаскесінің меншігі туралы;
• көлік құралының болуы туралы.
Учаскелік комиссияның атаулы әлеуметтік көмек көрсетудің қажеті жоқ екендігі туралы қорытынды шығару үшін мынадай критерийлердің бірі негіз болып табылады:
• АӘК-ке өтініш бергенге дейін соңғы бес жыл ішінде иелік ету құқығындағы бір тұрғын үй, оның ішінде тұрғын үйге жарамды тұрғын үй, оның ішінде иеліктен шығару жүргізілген тұрғын үйдің жалпы пайдалы алаңы болған жағдайларды қоспағанда, барлық тұрғын үйлер бір отбасы мүшесіне 18 шаршы метрден аспайды, сондай-ақ тиісті актімен расталған апатты жағдайдағы тұрғын үйлер;
• пайда алу мақсатында пайдаланылатын жеке үй-жайды иелену, пайдалану;
• Жергілікті атқарушы органдардың жер учаскесін жеке меншікке өтеусіз беру жағдайларын қоспағанда, жеке тұрғын үй құрылысына арналған жер учаскесіне меншік құқығы;
• көп балалы отбасыларды және мүгедектігі бар балаларды, бірінші және екінші топтағы мүгедектігі бар жандарды қамтитын отбасыларды қоспағанда жақсы бір автокөліктен артық иелену;
• техникалық жағдайы жақсы ауыл шаруашылығы техникасын, автобусты, шағын автобусты, жүк көлігін, жолаушыларды, багажды, жүктерді немесе теңіз, ішкі су немесе әуе көлігін тасымалдау үшін пайдаланылатын мамандандырылған немесе арнайы көлік құралын иелену немесе уақытша иелену, пайдалану.
Бұйрық 2023 жылдың 1 шілдесінен бастап қолданысқа енгізіледі.
