Келесі жылдан бастап Қазақстанда айлық есептік көрсеткішті (АЕК), ең төменгі күнкөріс деңгейін (КД) және базалық пен ынтымақтастық зейнетақыларының ең төменгі мөлшерін ұлғайту жоспарлануда.
«Ашық Үкімет» порталында «2022 — 2024 жылдарға арналған республикалық бюджет туралы» Қазақстан Республикасы Заңының жобасы жарияланды. Құжатқа сәйкес Қазақстанда негізгі есептелінетін көрсеткіштер артуы мүмкін. Қандай өзгерістер жоспарланғанын және олар жәрдемақы мен басқа төлемдердің мөлшеріне қалай әсер ететінін егжей -тегжейлі қарастырайық.
2022 жылы айлық есептік АЕК стандартты 5%-ға ұлғайту жоспарлануда. Егер қазіргі уақытта ол 2917 теңге болса, егер заң қабылданса онда 2022 жылдан бастап бұл сома 3063 теңгеге тең болады. Дәл осындай өсім өзге де төлемдерде де болады.
Балаларға төленетін жәрдемақылар негізінен айлық есептік көрсеткішке байланысты. Мысалы, алғашқы үш баланың туылуына байланысты мемлекеттік төлем 38 АЕК құрайды, қазіргі уақытта 110 846 теңге, ал 2022 жылдан бастап оның мөлшері 116 394 теңгеге дейін өсуі мүмкін.
Айлық есептік көрсеткіш сонымен қатар айыппұлдардың, мемлекеттік баж және бюджетке төленетін басқа да төлемдердің мөлшерін анықтайды, оларды заң бұзушылықтар немесе мемлекеттік қызметтерді пайдалану кезінде қазақстандықтар бюджетке төлеуге тиіс.
Мысалы, сағатына 10-20 шақырым жылдамдықты асырғаны үшін айыппұл 5 АЕК құрайды, ол 2021 жылы 14 585 теңгеге тең, ал 2022 жылдан бастап айыппұл 15 315 теңгеге дейін өсуі мүмкін.
Ал төлқұжат алу үшін мемлекеттік баж — 8 АЕК құрайды. 2021 жылы ол 23 336 теңге, 2022 жылдан бастап 24 504 теңгеге дейін өсуі мүмкін.
Ең төменгі күнкөріс деңгейі
Ең төменгі күнкөріс көлемін 5%-ға ұлғайту жоспарлануда. Егер 2021 жылы бұл 34 302 теңге болса, онда 2022 жылы индикаторлардың көлемі қабылданса, ол 36 018 теңгеге дейін өседі. Осыған байланысты ең төменгі күнкөріс деңгейіне байланысты төлемдер де өсуі мүмкін.
Мысалы асыраушысынан айырылуына орай екі адамға берілетін мемлекеттік жәрдемақы мөлшері 1,49 ПM немесе 51 109,98 теңге, ал 2022 жылы бұл төлем 53 666,82 теңгеге дейін өсуі мүмкін.
Зейнетақы төлемдері
Ең төменгі күнкөріс деңгейінің мөлшері де мемлекеттік бюджеттен алынатын ең төменгі базалық зейнетақымен тығыз байланысты, атап айтқанда ол ең төменгі күнкөріс деңгейінің 54%-на тең. 2021 жылы — 18 524 теңгеге тең.
Ал 2022 жылы ең төменгі мемлекеттік базалық зейнетақы төлемі ең төменгі күнкөріс деңгейі сияқты 5%-ға өсіп, 19 450 теңгені құрайды деп жоспарлануда. Бұл ретте ынтымақты зейнетақының ең төменгі мөлшері 7%-ға өседі деп жоспарлануда, оны базалық компонентпен бірге 1998 жылға дейін ерлер үшін 25 жыл, әйелдер үшін 20 жыл жұмыс істеген қазақстандықтар алады. Егер 2021 жылы ең төменгі зейнетақы 43 272 теңгеге тең болса, онда 2022 жылы ол 46 302 теңгеге дейін өсуі мүмкін.
Ең төменгі күнкөріс деңгейінің өсуі Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан ең төменгі зейнетақы төлеміне де әсер етеді. Оның мөлшері ең төменгі күнкөріс деңгейінің 70% құрайды. Қазіргі уақытта бұл 24 012 теңге, ал 2022 жылдан бастап 25 213 теңге болады деп жоспарлануда.
Ең төменгі жалақы
Ең төменгі жалақыны (ең төменгі жалақы) өзгерту жоспарланбаған, оның көлемі 42 500 теңге. Сәйкесінше қазақстандық қызметкерлердің ең төменгі жалақысы осы көрсеткішке байланысты. Сондай-ақ ең төменгі жалақы есебінен қазақстандықтар жалақысының салық салынатын бөлігі және әлеуметтік аударымдар енгізілетін кірістің максималды мөлшері реттеледі. Нәтижесінде әлеуметтік төлемдер ағымдағы жылы ең төменгі жалақының жеті мөлшерінен немесе 297 500 теңгеден аспауы тиіс. Егер келесі жылдан бастап ең төменгі жалақы өспесе, онда әлеуметтік төлемдердің максималды мөлшері бұрынғы деңгейде қалады. Заң жобасы 2 қыркүйекке дейін қоғамдық талқылауда болады. Қабылданған соң, жаңа бекітілген индикаторлар 2022 жылдан бастап қолданылуы тиіс.
