Бөрлі ауданының тұрғыня Мәлік Мұқашев – тәртіптің, өмірге деген сүйіспеншіліктің, ішкі төзімділіктің нағыз үлгісі. 13 жасында ток соғудың салдарынан екі қолынан айырылған. Осы қайғылы оқиғаға қарамастан, ол тайынбады: білім алды, кәсіби спортшы болды, пара-таэквондодан Қазақстан ұлттық құрамасының мүшесі, екі бала тәрбиелеп отыр. Батысқазақстандық сұхбатында толыққанды өмірге қалай жеткенін айтып берді.
Мәлік Мұқашев қазір 35 жаста. Жасөспірім кезіндегі жарақаттан кейін дәрігерлер оның екі қолын шынтақтан жоғары кесуге шешім қабылдады. Бала үйіне қайтып келгенде, көңілі қатты күйзеліп, мектепке қайта барғысы келмеді. Бірақ ол өзінің сүйікті спорт түрі – күреспен айналыса алмағанына көбірек алаңдады.
«Осының бәрі болған кезде мен ауруханаға бардым, анам қатты ауырды. Бірақ әйтеуір ол менімен бірге болуға, қолдау көрсетуге күш тапты. Басында ол әлеуметтену туралы ойламады, ол үшін менің тірі қалуым және мүмкіндігінше сау болуым маңызды болды. Әскерден босатылғаннан кейін, әрине, менің қоғам өміріне одан әрі енуім туралы сұрақ туындады. Мен өзімнің балалық шағымды ескере отырып, не болғанын мүлдем қорқынышты нәрсе ретінде қабылдаған жоқпын. Мүмкін, кәмелеттік жаста мүгедектікке тап болғандар үшін қиынырақ шығар », — дейді ер адам.
Жазылғаннан кейін Мәлік мүгедектікпен өмір сүрудің қиындықтарына тап болды. Анасы мен ағасы оған олармен күресуге көмектесті.
«Алғашында олар маған үйдегі қарапайым нәрселерді — тісімді тазалауды, бетімді жууды, киінуді, тамақтануды үйретті. Мен аяғыммен бірдеңе жасай бастадым. Алғашында бәрі жаман болды, мен ашуландым, қобалжыдым, ал ағам мен үшін бірнеше құрылғылар жасады. Мен әлі де артық түймелер, белдіктер және басқа да қиындататын нәрселер болмас үшін мүмкіндігінше спорттық киім киюге тырысамын. Содан анам мен ағам жұмысқа кетті, әйтеуір күн көруім керек болды, мен үйде жалғыз отыра бастадым. Жағдайлар мені тәуелсіз өмірді тезірек үйренуге мәжбүр етті деп айтуға болады және ауруханадан шыққаннан 7-8 айдан кейін мен өзім көп нәрсені жасадым », — деп бөліседі ол.
Оны ұстаздары мен мектеп директоры қолдады. Олар оның толық білім алуын және өз-өзіне жабылып кетпеуін қалады. Біраз уақыт үйде оңаша оқыған соң, Мәліктің сыныптастары оқуға қайта оралуын, барлығымен бірге оқуын өтінді.
«Анам мені ешнәрседен құр қалдырмауға тырысатын, ол мені әрқашан таза, ұқыпты киіндіретін. Әрине, ол менің бағытыма жанама қараулар болатынын ескертті. Іштей олармен кездескенде уайымдайтынмын, бірақ ешқашан сезімімді білдірмедім. Анам мені ешқашан үйге қамап тастаған емес, керісінше сыртқа шық, құрбыларыммен аралас, олардан қалма, араласудан қорықпа деді. Ол мені спорттық істерде қолдады. Ата-ананың қолдауы ең бастысы шығар. Ішкі ынталандыруға келетін болсақ, ампутациядан кейін спортты тастамағаным көмектесті. Мен әуесқой ретінде футбол ойнадым, аздап жүгірдім, тренажерларда жұмыс істедім », — дейді Мәлік Мұқашев.
Спортшының айтуынша, Орал қаржы колледжінде есепші дипломын алған ол өз мамандығы бойынша жұмысқа бармай, анасының шағын кәсібіне көмектескен. 2014 жылы Мәлік спортпен кәсіби түрде айналысты. Одан кейін бапкері Ербол Мерғалиевпен кездесіп, оған паратаэквондомен айналысуды ұсынды. 2014 жылы Мәлік Мұқашев Еуропа чемпионатының екі дүркін қола жүлдегері, 2016 және 2018 жылдары Азия чемпионатының екі дүркін қола жүлдегері атанды.
2021 жылы спортшы паратаэквондодан әлем чемпионатында алтын алып, белсенді спортшы болумен қатар мүмкіндігі шектеулі балаларды жаттықтырып, Паралимпиадаға дайындайды. Спорт Мәлік үшін жаңа, қызықты және жан-жақты өмір ашты. Ол әлемнің көптеген елдерінде болды, қызықты адамдармен кездесті және бүгінде аймақтағы ең танымал спортшылардың бірі. Қазір Мәлік сүйікті жары, қызы және ұлымен туған жері Ақсайда тұрады.
«Бір кездері мен апатқа ұшыраған кезде Қазақстанда мүгедектігі бар жандарды әлеуметтендіру нашар болды. Үйден шығып бара жатып, мен өз жағыма сын көзбен қарағандарды жиі кездестірдім, ал анам маған оларға мән бермеуді үйретті.
Сондықтан мен кем дегенде сыртқы тыныштықты дамыттым. Қазір мүгедектігі бар адам қоғамда бас тартуды тудырмайды, олар белсенді түрде әлеуметтенеді және олардың өмір сүру деңгейі айтарлықтай өсті. Көпшілігі өмірде өзін табады. Бірақ біздің еліміз әлі де үлгі тұта алатын қоғам болу үшін өсуі керек », — деді спортшы өз пікірінде.
Мәлік жаттықтырушысымен бірге «Сұңқар-Ақсай» қоғамдық бірлестігіне мүше болып, мүмкіндігі шектеулі жандардың қоғамға араласуына көмектеседі.
«Егер біз қаланың немесе ауылдың бір жерінде ондай адамның барын білсек, біз оны тауып, онымен сөйлесіп, оны бірлестікке немесе спорттық шараларға тартуға тырысамыз. Бұл оңай жұмыс емес. Бір жерде жаттықтырушымның сөйлеуі керек, ал бір жерде менің сөйлеуім керек, өйткені мен оларды түсінемін. Мен әңгімелесу кезінде олардың көздерінен депрессия мен үмітсіздікті көргенде түсінемін. Түсінемін, олардың көпшілігі үшін аяушылық сезімі қорлық. Көбісі көмектен бас тартады, шақырсақ та келмейді. Дегенмен, ересектердің санасын өзгерту қиын: ойлар олардың үйреншікті өмір салтын тастап кетуіне кедергі жасайды. Кей-кезде керісінше болады, адам бізді күтіп тұрғандай болды: ол біздің көз алдымызда өмірге келеді, өзін спортта, кеңсе мансабында және шығармашылықта таба бастайды. Бұл – қоғамдық жұмыстың жемісі», – дейді Мәлік.
