«2030 жылға дейінгі инклюзивті саясат тұжырымдамасына» өзгерістер енгізу жоспарлануда
Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі жыл соңына дейін «2030 жылға дейінгі инклюзивті саясат тұжырымдамасын» әзірлеп, бекітуді жоспарлап отыр. Тұжырымдаманың мақсаты – мүгедектігі бар жандардың құқықтарын қамтамасыз ету, оларды өмірдің барлық салаларына әлеуметтік ықпалдасуын қамтамасыз ету, деді Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау вице-министрі Назгүл Сағындықова.
Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау вице-министрі Нагүл Сағындықованың айтуынша, бүгінде Қазақстанда 725 мың мүгедектігі бар адам тұрады, оның 400 мыңға жуығы еңбек жасындағылар, 109 мыңы мүгедектігі бар балалар және зейнеткерлік жастағы 200 мыңға жуық мүгедектігі бар жандар.
– Біз мемлекеттік органдармен, үкіметтік емес ұйымдармен бірлесе отырып, барлық мәселелерді талқылап, әр сала бойынша ұсыныстар жинап, мүмкіндігінше олардың пікірлерін ескеруді жоспарлап отырмыз. Бүгін Астанада еліміздің солтүстік өңірлерінде орналасқан мемлекеттік органдар мен үкіметтік емес ұйымдардың өкілдері бас қосты. Біз әлеуметтік қорғау, білім беру, мәдениет, спорт, туризм, сот төрелігіне қолжетімділік, инклюзия, оңалту және т.б. тақырыптарды талқылауды жоспарлап отырмыз. Әрбір бағыт бойынша тұжырымдаманың өз бөлімдері мен көрсеткіштері болады. Тұжырымдамада көзделген іс-шаралардың орындалу барысы туралы жыл сайын есептер құрастырылатын болады», — деді Нағгүл Сағындықова.
«ITeachMe» (Құзыреттілікті дамыту орталығы) қоғамдық қорының өкілі Захира Бегалиеваның айтуынша, инклюзия туғаннан және өмір бойы мүгедектігі бар жандардың ерекшеліктерін ескеруді білдіреді.
– Шындығында, адамның физикалық ерекшеліктеріне немесе басқа да ерекшеліктеріне қарамастан, өзін толықтай жүзеге асыра алуы өте маңызды. Ерте заманнан мүгедектігі бар жандар тек етікші, аспаз немесе шаштараз болып жұмыс істегені, мүгедектігі бар жанның зияткерлік еңбек нарығын бағындыру мүмкіндігі көп қарастырылмаған. Қазір интернет білім алып, қашықтан жұмыс істеуге мүмкіндік берді», — деді Захира Бегалиева.
Ол сондай-ақ оңалту орталықтарының санын көбейтуді ұсынды, сонымен қатар олардың денсаулығын сақтауға және жақсартуға ғана емес, сонымен қатар өмірге бейімделу үшін кәсіби дағдыларды, мысалы, soft skills және hard skills алу мүмкіндігі болуы тиіс.
Осылайша, шарада мүгедектігі бар балалардың ата-аналарын зейнетақы төлемдерімен қамтамасыз ету мәселесі көтерілді.
– Мүгедектігі бар баланы дүниеге әкелген немесе асырап алған әйел 53 жасқа толған кезде зейнетақы төлемдерін алуға құқылы. Ал мүгедектігі бар баланың ата-анасы болып табылатын ер адамдар 57 жасқа толған кезде зейнетақы төлемдерін алуға құқылы. Көптеген аналар әлі күнге дейін мүгедектігі бар балаларды, әсіресе бірінші топтағы мүгедектігі бар баланы тәрбиелеп жатыр және олардың денсаулығынан еш үміт қалмайды. Олардың оңалту курсын алуы орынды, — деп атап өтті «NASLEDIE» қоғамдық бірлестігінің директоры Маржан Абдуллина.
Ол шақырылған халықаралық сарапшылармен мүгедектігі бар жандарға арналған халықаралық форум өткізуді және 18 жастан асқан мүгедектігі бар жандарды алып жүруге қоғамдық көлік билеттерін беруді ұсынды.
Талқылау барысында есту қабілеті жоқ жандар қауымының өкілі қоғамдық көліктегі инклюзивтіліктің қиындықтарына да тоқталды. Оның ойынша, барлық автобустардағы мониторларда аялдамалардың атаулары жазылған жол сызығы болуы тиіс. Телеарналарда сурдоаударма да бар, бірақ терезелері тым кішкентай. Жоғары оқу орындары мен колледждерде сурдоаудармашылар жоқ болғандықтан есту қабілеті бұзылған адамдар жеке оқытылады.
