Елімізде соңғы бес жылда отбасылық-тұрмыстық саладағы қылмыстық құқық бұзушылықтар саны екі есеге өсті. Бұл статистиканы БҰҰ-ның Қазақстандағы әйелдер ұйымы ұсынады. Күн сайын полицияға тұрмыстық кикілжің құрбандарынан 300-ден астам арыз түседі. Қазақстанда тұрмыстық зорлық-зомбылық көрген әйелге қайда жүгіну керектігі туралы.
Тұрмыстық зорлық-зомбылық физикалық, психологиялық, жыныстық немесе экономикалық зорлық-зомбылық түрінде көрінеді, дейді сарапшылар. Бұл терминдердің әрқайсысының өзіндік анықтамасы бар.
Физикалық зорлық – дене күшін қолдану арқылы денсаулыққа қасақана зиян келтіру: ұрып-соғу, жарақаттау, дене жарақатын салу, зақымдау. Физикалық зорлық-зомбылық белгілері: көгерулер, дақтар, сызаттар, күйіктер, жаралар, абразиялар және сынықтар.
Психо-эмоционалдық зорлық-зомбылық кезінде адамға айла-шарғы жасау, қорлау, қорқыту және бопсалау арқылы қысым көрсетіледі. Бұл психикалық, эмоционалдық және жеке дамудың бұзылуына әкеледі. Зиянкестер жәбірленушінің еркін басып, адамдық қадір-қасиетін жою үшін психологиялық күш қолданады.
Сексуалдық зорлық-зомбылық — кез келген мәжбүрлі сексуалдық әрекет немесе басқа адамның жыныстық қатынасын пайдалану.
Экономикалық зорлық-зомбылықта қиянатшы жәбірленушінің қаржылық еркіндігін шектейді. Мысалы, жұмысқа тыйым салады және табыс көздерін қысқартады. Осындай әрекеттердің көмегімен агрессор жәбірленушіні басқарады, оны тәуелді жағдайға қояды.
Сарапшылар тұрмыстық зорлық-зомбылыққа тап болсаңыз, қайда жүгіну керектігі туралы бірнеше кеңес берді.
Полицияға 102 (немесе 9102) телефоны арқылы қоңырау шалыңыз немесе Qamqor.gov.kz порталы арқылы өтініш жіберіңіз.
Егер сіз дене жарақатын алсаңыз, жедел жәрдем шақырыңыз (103 немесе 9103 нөмірі). Дәрігерлер медициналық көмек көрсетіп, полиция шақырады.
Мүмкіндігінше өзіңізге қауіпсіз баспана табыңыз: туыстарыңыздан немесе достарыңыздан. Қауіп төнген жағдайда сол жерге барыңыз.
Дағдарыс орталығына хабарласыңыз. Бұл зорлық-зомбылық құрбандарына көмек көрсету үшін құрылған әлеуметтік институт. Дағдарыс орталықтарының мақсаты зардап шеккендерге физикалық және психикалық денсаулығын қалпына келтіруге көмектесу.
Төменде Қазақстандағы дағдарыс орталықтарының тізімі берілген.
Астана
1. «Үміт» дағдарыс орталығы
8 (7172) 49 78 89
8 707 336 20 36
centr_07_2013@mail.ru
2. «Қорғау-Астана» дағдарыс орталығы
8 (7172) 30 60 73
8 702 892 97 77
Алматы
1. «Жан-Сая» дағдарыс орталығы
8 (727) 267 40 78
8 (727) 243 22 21
8 771 450 3 450
kzsoyuz@gmail.com
kcalmaty2017@gmail.com
2. «Тинчеллинг Қазақстан». Баспана бағдарламасы
8 (727)257 06 04
8 (727) 257 08 58
8 777 017 61 08
Teenchal@eamail.org
Refuge@mail.ru
Шымкент
1. Жұмыспен қамту және халықты әлеуметтік қорғау басқармасының «№3 арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету орталығы» КММ.
8 775 435 15 18
8 (7525) 45 03 03
8 775 450 54 33
cr_center88@mail.ru
2. «Сана сезім» әйелдер бастамаларының құқықтық орталығы» ҚБ
8 708 4789663
8 (7252) 551 200
ngosanasezim@rambler.ru
3. «Көмек» дағдарыс орталығы
+7 775 465 43 18
+7 705 780 77 33
okp-uko@mail.ru
Ақмола облысы
1. «Өмір» дағдарыс орталығы
8 (71645) 6 14 20
8 708 994 83 74
4-9-49@mail.ru
2. «Шанс» кәмелетке толмағандарды әлеуметтік-психологиялық құқықтық қолдау орталығы
8 (7162) 52 48 63
8 705 519 36 15
3. «Психологиялық мәдениетті дамыту және қолдау» қоғамдық қоры
8 705 519 36 15
8 701 570 31 66
8 (7162) 52 48 63
4. «Отбасы мен баланы қолдаудың өмір жолы ақпараттық үйлестіру ресурстық орталығы» ҚҚ
8 776 170 96 79
Қостанай облысы
Қостанай қаласындағы тұрмыстық зорлық-зомбылық құрбандарына арнайы қызмет көрсететін баспана, «Қазақстандық жыныстық және репродуктивті денсаулық қауымдастығы» ҚБ (ҚМПА)
8 (7142) 53 22 35
Kost_kmpa@mail.ru
Ақтөбе облысы:
1. «Малика» дағдарыс орталығы
8 707 986 34 60
8 705 713 06 14
eco_82@mail.ru
2. Тұрмыстық зорлық-зомбылық құрбандарына арналған дағдарыс орталығы
8 777 770 55 11
tzzk.2018@mail.ru
3. «Үміт» дағдарыс орталығы, Ақтөбе қаласы
8 (7132) 244 070
8 701 494 44 54
Алматы және Жетісу облыстары
1. Тұрмыстық зорлық-зомбылық құрбандарына арналған дағдарыс орталығы
8 (7282) 4118 34
8 771 771 99 91
gbntaldyk@mail.ru
2. «Талдықорған облыстық әйелдерді қолдау орталығы» дағдарыс орталығы
8 (7282) 24 46 31
8 778 019 05 01
womencenter@mail.ru
Маңғыстау облысы
1. Тұрмыстық зорлық-зомбылық құрбандарына арналған дағдарыс орталығы
8 (7292) 60 55 35
8 778 559 64 63
dbnaktau@mail.ru
2. «Парадис» әлеуметтік жедел жәрдем орталығы
8 778 559 64 63
8 771 308 63 61
3. «Мейірім» ҚБ
8 (7292) 545 168
8 701 442 79 75
Ale-muha@yandex.ru
Атырау облысы
1. Тұрмыстық зорлық-зомбылыққа ұшыраған әйелдерге көмек көрсету бөлімі
8 (7122) 46 60 60
8 701 280 07 21
krcenter12@mail.ru
2. «Шанс» кәмелетке толмағандарды әлеуметтік-психологиялық және құқықтық қолдау орталығы
8 707 890 14 49
8 707 890 14 39
Centr_shanc_aturay@mail.ru
Шығыс Қазақстан облысы
1. «Ана үйі» қоғамдық қорының «Аналар үйі» ресурстық орталығы
8 (7222) 56 64 53
8 777 318 28 70
ofcentrsemi@mail.ru
2. Дағдарыс жағдайларын шешуге әлеуметтік-психологиялық көмек көрсету бөлімі
8 (7232) 77 19 22
8 771 445 11 44
8 705 312 85 36
sentr_ulba@mail.ru
3. «Мені ұмытпа» әйелдерді қолдау орталығын құру
8 777 151 06 00
8 (7233) 620 752
Абай ауданы
1. «Аналар үйі» тұрмыстық зорлық-зомбылықтан зардап шеккен жалғызбасты аналарға арналған орталық
8 777 612 96 74
semei@dom-mamy.kz
2. «Отбасы орталығы» қоғамдық қоры
8 747 429 23 44
Батыс Қазақстан облысы
1. Тұрмыстық зорлық-зомбылық құрбандарына арналған дағдарыс орталығы
8 (7112) 28 56 00
8 747 918 94 45
8 702 835 99 39
krizcentre13@mail.ru
Қызылорда облысы
1. «Қамқорлық» дағдарыс орталығы
8 777 340 87 34
zhandos2@mail.ru
2. «Шағын кәсіпкерлер әйелдер қоғамы» ҚБ жанындағы «Жан» дағдарыс орталығы
8 (7242) 27 14 73
8 701 6644791
Жамбыл облысы
1. Жамбыл облыстық тұрмыстық зорлық-зомбылық құрбандарына әлеуметтік көмек көрсету орталығы
8 (7262) 45 59 57
8 (7262) 45 67 83
8 708 590 96 04
8 707 463 06 23
kc2014_taraz@mail.ru
2. Жамбыл облысы әкімдігінің жұмыспен қамтуды үйлестіру және әлеуметтік бағдарламалар басқармасының «Қордай аудандық тұрмыстық зорлық-зомбылық құрбандарына әлеуметтік көмек көрсету орталығы» КММ.
8 726 364 54 00
8 778 052 16 20
Қарағанды облысы
1. «Қорғау-Астана» дағдарыс орталығы
8 775 178 22 66
8 702 892 97 77
8 705 759 15 20
3. «Менің үйім» халыққа әлеуметтік көмек көрсету және дамыту орталығы
8 (7213) 95 74 54
8 705 826 85 69
moidom_06022004@mail.ru
Ұлытау облысы
1. Әлеуметтік-психологиялық қолдау орталығы
8 747 955 68 83
2. «Томирис» балаларды, жасөспірімдерді және әйелдерді қолдау орталығы» ҚБ
8 777 2032291
8 (7102)769710
Павлодар облысы
1. Тұрмыстық зорлық-зомбылық құрбандарына арналған дағдарыс орталығы
8 (7182) 54 36 47
centr_zhenshin@mail.ru
2. «Қорғау-Астана» дағдарыс орталығы
8 705 442 83 22
Солтүстік Қазақстан облысы
1. «Әйелдерді қолдау орталығы» ҚБ
8 (7152) 46 13 26
8 777 504 77 73
Түркістан облысы
1. «Көмек 1» және «Көмек 2» дағдарыс орталықтары
8 775 465 43 18
8 705 780 77 33
«Ең бастысы, әрбір әйел өзінің жалғыз емес екенін, оған ешкімнің қол көтеруге құқығы жоқ екенін есте сақтауы керек. Ұрады-сүйеді дегенді білдірмейді. Ұрған адам өзінің әлсіздігін көрсетеді. Нағыз күшті адамдар өз эмоциялары мен мінез-құлқын басқаруды біледі. Егер сізге қарсы қол көтерілсе, бұл сіздің кінәңіз емес және одан ұялмау керек. Бұл туралы жақындарыңызға, сенім телефонына немесе құқық қорғау органдарына хабарлау керек. Соққыдан кейін кешірім сұраған адам кенеттен өзгереді деп үміттенбеу керек.
Тәжірибе көрсеткендей, бұл әрекеттер қайталанады және сіз қайта-қайта зорлық-зомбылыққа ұшырайсыз және, өкінішке орай, бұл жағдайға бейімделесіз. Сіз өзіңіз түсінбей, оның мінез-құлқын ақтап, оны ақтауға кірісесіз. Ойларыңызды жинақтау үшін сіз бұл жағдайды досыңызбен болғанын елестетіңіз. Сіз оған қандай кеңес берер едіңіз? Қалай көмектесер едіңіз? — психолог Александра Соболева агрессияға шыдамауға шақырды.
Сонымен қатар, қазақстандықтар 150 тегін нөміріне, балаларға, жастарға және зорлық-зомбылық жағдайындағы адамдарға арналған ұлттық сенім телефонына кез келген уақытта хабарласып, көмек сұрай алады. Желі тәулік бойы жұмыс істейді.
