Қарағандылық ғалымдар күміс нанобөлшектерді пайдаланып вирусқа қарсы маскалар жасады
Академик Е.Ә.Бөкетов атындағы Қарағанды университетінің ғалымдары Қазақстан Республикасы Ұлттық ғылым академиясымен бірлесіп, тотығуға төзімді күміс нанобөлшектерін алудың тиімді технологиясын жасаумен екі жылға жуық уақыт жұмыс істеп жатыр. Жақында жұмыс нәтижелерінің бірі — бактерияға және саңырауқұлаққа қарсы қасиеттері жоғары вирусқа қарсы маскалар ұсынылды.
Бүгінгі таңда жедел респираторлық вирустық инфекциялар (ЖРВИ) әлемдегі ең көп таралған аурулар болып табылады. Олар вирустың 200-ден астам түрінен туындайды және кейбір жағдайларда қоздырғыштардың бірнеше түрінен бір уақытта туындауы мүмкін.
Осы уақытқа дейін вирусқа қарсы әсері бар жоғары тиімді дәрілер ойлап табылған жоқ. Көптеген дәрі-дәрмектер вирустардың көбею процесін жай ғана басады, бірақ оларды жоймайды. Сонымен қатар, вирустар мутацияға және емдеуге төзімділікті дамытуға қабілетті.
Вирустар тудыратын аурулардың таралуымен күресу медицинаның өзекті міндеттерінің бірі болып табылады. Е.Ә.Бөкетов атындағы Қазақстан университеті мен ҚР Ұлттық ғылым академиясының ғалымдары осы бағытта күш біріктіруді ұйғарды. Қазақстан ғалымдары күміс нанобөлшектерін пайдалана отырып, масканы тиімдірек етуді ұйғарды.
— Ерітінді, қосымшалар және басқа да заттар түріндегі күмістің әртүрлі қосылыстары ерте заманнан бері бактерияға қарсы және вирусқа қарсы халық медицинасында қолданылған. Алайда антибиотиктер дәуірінің басталуымен бұл металдың қосылыстары назардан тыс қалды. Бүгінгі таңда күміс, мыс және селен нанобөлшектерін қолданатын дәрілік заттарды іздеу және дамыту қарқынды жүргізілуде. Бұл бағытта Бөкетов атындағы Қарағанды университетінің ғалымдарымен бірге екі жылға жуық зерттеу жүргізіп келеміз. Біз тотығуға төзімді күміс нанобөлшектерін алудың тиімді технологиясын жасау үстіндеміз. Бұл бағыттағы осындай ғылыми зерттеулерді әлемге әйгілі ғалым, ҚР ҰҒА академигі, алматылық профессор Әбдуәли Баешов жүргізіп жатыр, — дейді ҚР Ұлттық Ғылым академиясының академигі, химия ғылымдарының докторы, профессор Серік Фазылов.
Ауадағы оттегімен және күкіртті сутегімен әрекеттесетін күміс нанобөлшектері тотығуға ұшырауы мүмкін. Нәтижесінде олар емдік қасиеттерін жоғалтады. Әзірлеудің басты ерекшелігі — полисахаридтермен қапталған күміс нанобөлшектерін мата материалдарына қолдану.
— Біздің мата төсемдерімізде күміс нанобөлшектердің бар-жоғын анықтау үшін біз оларды электронды сканерлеу микроскопында тексердік. Суреттердің нәтижелері біздің үлгілерде нано өлшемді күміс бөлшектерінің бар екенін растады. Сондай-ақ біз Қарағанды медицина университетінің микробиология зертханасында медицина ғылымдарының докторы, профессор С.Д. Ахметованың жетекшілігімен маска үлгілерінің бактерияға қарсы және саңырауқұлаққа қарсы қасиеттерін зерттедік. Нәтижелер біздің сынамалардың айтарлықтай жоғары бактерияға қарсы және саңырауқұлаққа қарсы қасиеттерін растады», — деді Серік Фазылов.
Вирусқа қарсы белсенділікке және коронавирусқа сынақтар әлі жүргізілген жоқ. Бірақ ғалымдарда күміс нанобөлшектері бар маскалар оларға қарсы тиімді болады деп сенуге толық негіз бар. Сонымен қатар, маска өзін-өзі тазарту қабілетіне ие болуы мүмкін.
