Қазақстанда жеке тұрғын үй секторында жалға берілетін тұрғын үй төлемдерін тағайындау ережелері жаңартылды
Индустрия және құрылыс министрінің 2024 жылғы 17 маусымдағы бұйрығымен Жеке тұрғын үй қорынан жалға алынған тұрғын үй үшін азаматтардың жекелеген санаттарына төлемдерді тағайындау және жүзеге асыру қағидалары бекітілді.
Қағидадағы төлемдер жеке тұрғын үй қорындағы тұрғын үйді жалға алу ақысын төлеу үшін төлемдерді алушыларға бюджет қаражаты есебінен төленетін өтемақы түріндегі өтеусіз тағайындалатын мемлекеттік қолдауды білдіреді. Төлемдер коммуналдық төлемдерді қамтамасыз етуді және жалға алынған үйді ұстауға арналған басқа шығындарды қамтымайды.
Жеке тұрғын үй қорынан жалға алынған тұрғын үй үшін азаматтардың жекелеген санаттарына төлемдерді тағайындау және жүзеге асыру қызметтері уәкілетті органмен жасалған тұрғын үй қатынастары саласында қызмет көрсету шарты негізінде төленетін «Отбасы Банкі» АҚ филиалдары (қызмет көрсетуші) арқылы жүзеге асырылады.
Мемлекеттік қызметтер азаматтарға тегін көрсетіледі.
Жеке тұрғын үй қорынан жалға алынған тұрғын үй үшін төлемдер паритеттік негізде – 50 % бюджет қаражаты есебінен және 50 % көрсетілетін қызметті алушының қаражаты есебінен жүзеге асырылады.
Бұл ретте бюджет қаражаты есебінен төлемдердің 50%-ы келесі шығындардан тұрады:
• 80% – республикалық бюджет қаражаты;
• 20% – әр қаржы жылына тиісті бюджетте көзделген жергілікті бюджет қаражаты.
Төлем күтушілердің бірыңғай республикалық электрондық деректер базасында тіркелген азаматтардың келесі санаттары бойынша төленеді:
• бірінші және екінші топтағы мүгедектігі бар азаматтар;
• мүгедектігі бар балалары бар немесе оларды тәрбиелеп отырған отбасылар;
• кәмелетке толғанға дейін ата-анасынан айырылған жиырма тоғыз жасқа дейінгі жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балалар;
• «Алтын алқа», «Күміс алқа» алқаларымен марапатталған немесе бұрын «Батыр ана» атағын алған, сондай-ақ I және II дәрежелі «Ана даңқы» ордендерімен марапатталған көп балалы аналар, көп балалы аналар.
Бұл адамдар келесі негізгі талаптарға сай болуы керек:
• Қазақстан Республикасының азаматтығы;
• Бірыңғай республикалық электронды деректер базасында тұрғын үйге мұқтаж адам ретінде кезекте тұрғандардың тіркелуі;
• отбасының (азаматтың) соңғы алты айда отбасының әрбір мүшесіне ең төменгі күнкөріс деңгейін қоса алғанда (2024 ж. 43 407 теңге) аспайтын жиынтық табысының болуы.
Отбасының (азаматтың) жиынтық табысын есептеген кезде Қазақстан Республикасында есеп айырысу кезеңінде алған келесі табысы ескеріледі:
• еңбекақы түрінде алынған табыстар, атап айтқанда: еңбекақы жүйесіне сәйкес жалақының барлық түрлері, соның ішінде кесімді, уақыт бойынша, сондай-ақ сыйлықақылар, қосымша төлемдер, үстемеақылар, сондай-ақ ақшалай түрдегі ынталандыру және өтемақы төлемдеріне қарамастан Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасына, сондай-ақ келісімдерге, еңбек, ұжымдық шарттарға және жұмыс берушінің актілеріне сәйкес қызметкерлерге төленетін ақшалай сомаларды қоса алғандағы қаржыландыру көздері;
• кәсіпкерлік қызметтен түскен табыс.
Жеке тұрғын үй қорында жалға алынған тұрғын үй үшін төлемдер жалға берілетін тұрғын үйдің ауданы мен отбасының мөлшерінің өлшемдерін ескере отырып жүргізіледі.
Жалға берілетін тұрғын үйдің отбасының құрамына байланысты жалпы ауданы бойынша төлемдерге келесі жағдайларда рұқсат етіледі:
• 1-ден 3-ке дейін отбасы мүшелеріне – 40 шаршы метрден аспайды;
• отбасы мүшелерінің саны 4-тен 5-ке дейін – 60 шаршы метрден аспайды;
• 6 және одан да көп отбасы мүшелері – 80 шаршы метрден аспайды.
Аумағы үлкенірек тұрғын үйді жалға алу кезінде жалдауға алынған тұрғын үйдің ауданы бойынша көрсетілген өлшемдердің тек 50% ғана төленеді.
Жақын туыстары мен жұбайларынан, оның ішінде бұрынғы жұбайлардан, сондай-ақ ерлі-зайыптылардың жақын туыстарынан тұрғын үйді жалға алуға жол берілмейді.
Мемлекеттік тұрғын үй қорынан, мемлекеттік мекемелер мен кәсіпорындардың тұрғын үй қорынан тұрғын үйді жалға алу кезінде төлемдер жүргізілмейді.
Төлемдер келесі жағдайларда тоқтатылады:
• алушының тұрғын үйге мұқтаж адам мәртебесін
жоғалтқан болса;
• алушының төлемдерді алудан бас тартуы;
• алушыны жеке тұрғын үй қорынан жалға алынған тұрғын үйден шығару;
• алушының басқа елге тұрақты тұруға кетуі;
• қайтыс болған жағдайда, егер оларды мемлекеттiк тұрғын үй қорынан тұрғын үйге немесе жеке тұрғын үй қорынан жергiлiктi атқарушы орган жалдаған тұрғын үйге мұқтаж деп тану үшiн негiздер жойылмаса, төлем құқығы оның жанында есепте тұрған отбасы мүшелерiне ауысады;
• кезекте тұрған адам жалдау шартында көрсетілген мекенжайда тұрмаса;
• жалған және нақты емес ақпарат беру;
• жақын туыстарынан тұрғын үйді жалға алу фактісін анықтау.
Алушы жеке тұрғын үй қорынан жалға алған тұрғын үйді жалдау ақысының бір шаршы метрінің құны АЕК мөлшеріне байланысты жыл сайын қайта есептеледі және тиісті күнтізбелік жылдың қаңтарынан желтоқсанына дейін жарамды болып саналады.
Төлемдерді қалай алуға болады
Мемлекеттік қызметті алу үшін орталық мемлекеттік орган айқындайтын ақпараттандыру нысаны арқылы көрсетілетін қызметті берушіге «Отбасы Банкі» АҚ ресми интернет-ресурсына, жеке тұрғын үй қорында жалға алынған тұрғын үй төлемдерін тағайындау туралы өтінішке қол қою және ұсыну қажет.
Көрсетілетін қызметті алушының отбасы мүшелері (болған жағдайда) веб-сайт арқылы «Отбасы Банкі» АҚ зейнетақы жинақтарының жай-күйі, салық органдары ұсынатын мәліметтерді, сондай-ақ салық органы берген мәліметтердің дұрыстығы туралы ақпаратты алу құқығын бере отырып, дербес деректерді, кірістер туралы мәліметтерді жинауға және өңдеуге келісім береді.
Көрсетілетін қызметті беруші өтінішті қабылдайды және қарайды, көрсетілетін қызметті алушының көрсетілетін қызметті алушыға қойылатын негізгі талаптарға сәйкестігін тексереді, жалға алу төлемдерін есепке алу үшін ағымдағы арнайы шот ашады, сондай-ақ өтініш берілген күннен бастап үш жұмыс күні ішінде төлемдерді тағайындайды.
Жеке тұрғын үй қорынан жалға алынған тұрғын үй үшін төлемді тағайындау кезінде көрсетілетін қызметті беруші интернет-ресурсы арқылы көрсетілетін қызметті алушы мен жалға беруші арасында қол қоя отырып Үлгілік шарт нысанында тұрғын үйді жалдау шартын қалыптастыруды қамтамасыз етеді.
Көрсетілетін қызметті алушының ағымдағы арнайы шотында жалдау төлемі сомасының 50%-ы, сондай-ақ жалға берілетін тұрғын үй ауданы бойынша өлшемшарттар сақталса сома болған жағдайда көрсетілетін қызметті беруші ай сайын төлемді көрсетілетін қызметті алушының жалдау шартында көрсетілген шотына аударады.
Төлемдерді тағайындау туралы шешімді немесе қызметті көрсетуден бас тарту туралы дәлелді жауапты төлемдерді тағайындаған көрсетілетін қызметті беруші қабылдайды. Тапсырма туралы хабарлама немесе төлемдерді тағайындаудан бас тарту туралы дәлелді жауап электрондық құжат нысанында «жеке кабинетке» жіберіледі.
«Отбасы Банкі» АҚ жергілікті атқарушы органға жасалған тұрғын үйді жалдау шарттары туралы ақпаратты ай сайын ұсынады.
Жергілікті атқарушы орган тоқсанына кемінде бір рет көрсетілетін қызметті алушының жеке тұрғын үй қорынан жалға алынған тұрғын үйді мақсатты пайдалануына бақылауды жүзеге асырады.
Тұрғын үйді жалдау шартында көрсетілген мекенжай бойынша үшінші тұлғалардың тұрып жатқаны анықталған жағдайда, көрсетілетін қызметті алушы үш күнтізбелік күн ішінде өзі көшетін болады.
Бұзушылық жойылмаған және (немесе) тұрғын үйді жалдау (жалдау) шартының талаптарын бұзу бірнеше рет анықталған жағдайда, жергілікті атқарушы орган «Отбасы Банкі» АҚ-на төлемді тоқтату мүмкіндігінсіз екі жұмыс күні ішінде ақпаратты жібереді.
Жақын туыстары мен жұбайларынан, оның ішінде бұрынғы ерлі-зайыптылардан, сондай-ақ ерлі-зайыптылардың жақын туыстарынан тұрғын үй жалға беріліп жатқаны анықталған жағдайда, оларды қалпына келтіру мүмкіндігінсіз төлемдерді тоқтату туралы ақпарат екі жұмыс күні ішінде «Отбасы Банкі» АҚ-на жіберіледі.
Бұйрық 2024 жылғы 2 шілдеден бастап күшіне енеді.
